thalassoporos
14-02-2011, 11:29
Στα διάφορα posts, πολλά έχουν γραφτεί γύρω από την Ναυπηγοξυλουργική Τέχνη, αλλά κανένας φίλος δεν έχει αναφέρθη στο θέμα της τοξικότητας των διαφόρων υλικών που χρησιμοποιούνται για την παραδοσιακή ή τη σύγχρονη ναυπήγηση ενός ξύλινου σκάφους και των μέτρων προστασίας και ασφαλείας που απαιτούνται.
Κατά την κατεργασία τους τα ξύλα δεν είναι και τόσο αθώα. Παλαιά, πίστευαν ότι η σκόνη του ξύλου, που προέρχεται από πριονίδια, τριβείο κλπ., δε θα ήταν επικίνδυνη, ακόμα και σε υψηλές συγκεντρώσεις. Αρκετοί παλαίμαχοι ξυλουργοί, οι οποίοι εργάστηκαν για πολλά χρόνια, με λίγες ή καθόλου προφυλάξεις, ήταν απλά τυχεροί. Η σκόνη του ξύλου μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει συμφόρηση των πνευμόνων, αλλά και να είναι τοξική, οδηγώντας σε μια σειρά προβλημάτων, από εξανθήματα στο δέρμα μέχρι και καρκίνο.
Η σκόνη των κόκκινων ξύλων, για παράδειγμα, είναι το αίτιο μίας μορφής αλλεργικής κυψελίτιδας, μιας οξείας, δηλαδή, νόσου, που μοιάζει με την πνευμονία. Συνήθως, εκδηλώνεται λίγες ώρες μετά την έκθεση σε φως και τα συμπτώματά της είναι η δύσπνοια, ο ξηρός βήχας, το ρίγος, ο πυρετός και η εφίδρωση. Επανειλημμένες προσβολές μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στον πνευμονικό ιστό.
Αν και ο κίνδυνος του καρκίνου φαίνεται να είναι χαμηλός για τους περισσότερους ξυλουργούς, υπάρχει αιτιολογική σχέση ανάμεσα στη σκόνη του ξύλου και τον καρκίνο του ανώτερου αναπνευστικού, ιδιαίτερα της ρινός και του λάρυγγα. Αν και δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα, το ξύλο είναι χαμηλής επικινδυνότητας καρκινογόνο και τώρα ερευνάται σε περισσότερο βάθος.
Πολλά είδη ξύλου προκαλούν δερματικό ερεθισμό σε ευαίσθητα άτομα, που εκτίθενται απευθείας στη σκόνη ή στο ρετσίνι τους.
Αρκετά οικιακά ξύλα, αναφέρονται στην ιατρική βιβλιογραφία ότι προκαλούν δερματικούς ερεθισμούς, όπως κνίδωση ή ερύθημα, αλλά τέτοιες δερματικές αντιδράσεις είναι σπάνιες και αφορούν μόνο το 2% του πληθυσμού. Το πρόβλημα φαίνεται να είναι πολύ πιο σοβαρό με τα τροπικά ξύλα. Οι δερματολόγοι, που ερευνούν της αλλεργίες από το ξύλο, επισημαίνουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά. Οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι πιο έντονες στη διάρκεια των χειμερινών μηνών ή όταν το δέρμα του ατόμου είναι υγρό λόγω εφίδρωσης. Οι αντιδράσεις είναι συχνότερες στους ηλικιωμένους και σε όσους έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα. Το φρεσκοκομμένο ξύλο είναι πιθανότερο να προκαλέσει ερεθισμό, σε σχέση με αυτό που κόπηκε παλαιότερα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το εσωτερικό και όχι ο φλοιός είναι υπεύθυνο για τις δερματικές αλλεργίες και τις τοξικές επιδράσεις. Οι ουσίες του εσωτερικού του ξύλου, οι οποίες ενοχοποιούνται για τις αρνητικές επιδράσεις του στην ανθρώπινη υγεία, μπορούν να απομακρυνθούν (με νερό ή με άλλα διαλυτικά), χωρίς να μεταβληθεί η δομή του ξύλου.
Τα ισχυρά αυτά χημικά συστατικά (ρετσίνι, αλκαλοειδή, οξέα, άλατα, τανίνες), ποικίλουν πολύ από είδος σε είδος ξύλου, ακόμα και από κορμό σε κορμό. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι, οι επιδράσεις του περιβάλλοντος μπορεί να είναι αθροιστικές. Μία τοξική αντίδραση μπορεί να οφείλεται σε ένα συνδυασμό αιτιολογικών παραγόντων, π.χ. στο ρετσίνι, το διαλυτικό και τη σκόνη του ξύλου, ταυτόχρονα. Ενώ, κάποιος μπορεί να μην αντιδρά σε κανένα από αυτά ξεχωριστά, ο συνδυασμός τους μπορεί να είναι επικίνδυνος. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο στις παθήσεις του πνεύμονα.
Ό, τι ακριβώς συμβαίνει με την τοξικότητα των ξύλων, το ίδιο συμβαίνει και με τη χρήση χημικών προϊόντων, όπως είναι οι κόλλες θαλάσσης, οι συνθετικές ρητίνες (πολυεστερικές ή εποξικές), τα χρώματα, τα βερνίκια, τα διάφορα διαλυτικά, η σκόνη από το τρίψιμο των υαλοϋφασμάτων κλπ. Και εδώ, υπάρχει κίνδυνος δερματοπαθειών. Ο επιδερμικός ερεθισμός με τέτοια υλικά είναι διαφορετικός από άτομο σε άτομο, αλλά κανένα τους δε θεωρείται τοξικό, με την έννοια της πρόκλησης συστηματικής δηλητηρίασης.
Πάντως, κανένα χημικό υλικό δεν πρέπει να εισαχθεί στον οργανισμό, είτε από το στόμα, είτε από άλλη οδό. Σε τέτοια περίπτωση, πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα και να κληθεί γιατρός.
Μέτρα προστασίας από τους ερεθισμούς του δέρματος ή για αποφυγή εισπνοής αναθυμιάσεων ή σκόνης πλαστικού υπάρχουν αρκετά (γάντια, μάσκες, κλπ.) και επιβάλλεται η χρήση τους. Αρκετοί όμως εργαζόμενοι, πιστεύοντας περισσότερο στο ʽδε βαριέσαιʼ, δεν τα χρησιμοποιούν. Αυτά, φυσικά, πέρα από την ύπαρξη καλού αερισμού που θα επιτρέπει την ανανέωση του αέρα, τόσο συχνά, έτσι ώστε να μη φθάσουν τα αωρούμενα χημικά σε συγκεντρώσεις ανεπιθήμητες στον εισπνεόμενο αέρα.
Ένα σημαντικό και συχνό πρόβλημα υγείας, που προκύπτει εξαιτίας της εργασίας, είναι ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία). Οφείλεται στην άρση βαρών και στις επαναληπτικές κινήσεις σε δύσκολες στάσεις, όπως η κάμψη και η υπερέκταση.
Επίσης, ένας άλλος σημαντικός κίνδυνος, που διατρέχει ένας κατασκευαστής σκαφών, που χρησιμοποιεί ξυλεία, συνθετικές ρητίνες και υαλοϋφάσματα, είναι αναμφισβήτητα ο κίνδυνος της πυρκαγιάς. Τα υλικά αυτά είναι λίγο έως πάρα πολύ εύφλεκτα, μερικά δε από αυτά, όπως ο καταλύτης και ο επιταχυντής είναι και εκρηκτικά, κάτω από ορισμένες συνθήκες.
Βασική και διαρκής μέριμνα, όλων των επαγγελματιών και ερασιτεχνών κατασκευαστών, στο χώρο της εργασίας και στους χώρους αποθήκευσης της ξυλείας και των χημικών υλικών, πρέπει να είναι η αυστηρή τήρηση μερικών κανόνων, μεταξύ των οποίων οι σπουδαιότεροι είναι: Η Απαγόρευση του Καπνίσματος και κάθε Χρήσης Φωτιάς, η Ύπαρξη Επαρκών Πυροσβεστικών Μέσων και Γνώση της Χρήσης τους, η Έγκαιρη Αναγόμωση και Έλεγχος των Πυροσβεστήρων, η Ύπαρξη Συστήματος Επαρκούς Εξαερισμού και η Σωστή Αποθήκευση των Υλικών.
Όπως είναι γνωστό, οι χώροι εργασίας, τα υλικά και ο εξοπλισμός εργασίας, περικλείουν πολλούς κινδύνους για τους εργαζόμενους. Οι κίνδυνοι αυτοί πρέπει να εξουδετερώνονται και εφʼ όσον αυτό δεν είναι εφικτό να περιορίζονται στο ελάχιστο δυνατό. Πολλές φορές όμως, λόγω της φύσης ή του είδους της εργασίας ή για άλλους λόγους, οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε περιβάλλον που υπάρχουν ή μπορούν να δημιουργηθούν κίνδυνοι για την ασφάλεια και την υγεία τους.
Σʼ ένα χώρο εργασίας εργάζονται και εισέρχονται εργαζόμενοι ή διάφοροι άλλοι, όπως προμηθευτές, επισκέπτες κ.λ.π. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να ενημερώνονται οι εργαζόμενοι ή οποιοσδήποτε άλλος εισερχόμενος στους χώρους εργασίας, για τους κινδύνους και τις απαγορεύσεις που υπάρχουν, για τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν σε περίπτωση κινδύνου και για τις υποχρεώσεις που έχουν. Αυτό γίνεται με τη σήμανση (μόνιμη ή προσωρινή), που προβλέπεται από την Ελληνική Νομοθεσία.
Έτσι, στους χώρους εργασίας μιας μονάδας κατασκευής ή επισκευής ξύλινων ή πλαστικών σκαφών, επιβάλλεται η χρησιμοποίηση Απαγορευτικών Πινακίδων, Προειδοποιητικών Πινακίδων και Πινακίδων Υποχρέωσης,
Κατά την κατεργασία τους τα ξύλα δεν είναι και τόσο αθώα. Παλαιά, πίστευαν ότι η σκόνη του ξύλου, που προέρχεται από πριονίδια, τριβείο κλπ., δε θα ήταν επικίνδυνη, ακόμα και σε υψηλές συγκεντρώσεις. Αρκετοί παλαίμαχοι ξυλουργοί, οι οποίοι εργάστηκαν για πολλά χρόνια, με λίγες ή καθόλου προφυλάξεις, ήταν απλά τυχεροί. Η σκόνη του ξύλου μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει συμφόρηση των πνευμόνων, αλλά και να είναι τοξική, οδηγώντας σε μια σειρά προβλημάτων, από εξανθήματα στο δέρμα μέχρι και καρκίνο.
Η σκόνη των κόκκινων ξύλων, για παράδειγμα, είναι το αίτιο μίας μορφής αλλεργικής κυψελίτιδας, μιας οξείας, δηλαδή, νόσου, που μοιάζει με την πνευμονία. Συνήθως, εκδηλώνεται λίγες ώρες μετά την έκθεση σε φως και τα συμπτώματά της είναι η δύσπνοια, ο ξηρός βήχας, το ρίγος, ο πυρετός και η εφίδρωση. Επανειλημμένες προσβολές μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στον πνευμονικό ιστό.
Αν και ο κίνδυνος του καρκίνου φαίνεται να είναι χαμηλός για τους περισσότερους ξυλουργούς, υπάρχει αιτιολογική σχέση ανάμεσα στη σκόνη του ξύλου και τον καρκίνο του ανώτερου αναπνευστικού, ιδιαίτερα της ρινός και του λάρυγγα. Αν και δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα, το ξύλο είναι χαμηλής επικινδυνότητας καρκινογόνο και τώρα ερευνάται σε περισσότερο βάθος.
Πολλά είδη ξύλου προκαλούν δερματικό ερεθισμό σε ευαίσθητα άτομα, που εκτίθενται απευθείας στη σκόνη ή στο ρετσίνι τους.
Αρκετά οικιακά ξύλα, αναφέρονται στην ιατρική βιβλιογραφία ότι προκαλούν δερματικούς ερεθισμούς, όπως κνίδωση ή ερύθημα, αλλά τέτοιες δερματικές αντιδράσεις είναι σπάνιες και αφορούν μόνο το 2% του πληθυσμού. Το πρόβλημα φαίνεται να είναι πολύ πιο σοβαρό με τα τροπικά ξύλα. Οι δερματολόγοι, που ερευνούν της αλλεργίες από το ξύλο, επισημαίνουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά. Οι αλλεργικές αντιδράσεις είναι πιο έντονες στη διάρκεια των χειμερινών μηνών ή όταν το δέρμα του ατόμου είναι υγρό λόγω εφίδρωσης. Οι αντιδράσεις είναι συχνότερες στους ηλικιωμένους και σε όσους έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα. Το φρεσκοκομμένο ξύλο είναι πιθανότερο να προκαλέσει ερεθισμό, σε σχέση με αυτό που κόπηκε παλαιότερα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το εσωτερικό και όχι ο φλοιός είναι υπεύθυνο για τις δερματικές αλλεργίες και τις τοξικές επιδράσεις. Οι ουσίες του εσωτερικού του ξύλου, οι οποίες ενοχοποιούνται για τις αρνητικές επιδράσεις του στην ανθρώπινη υγεία, μπορούν να απομακρυνθούν (με νερό ή με άλλα διαλυτικά), χωρίς να μεταβληθεί η δομή του ξύλου.
Τα ισχυρά αυτά χημικά συστατικά (ρετσίνι, αλκαλοειδή, οξέα, άλατα, τανίνες), ποικίλουν πολύ από είδος σε είδος ξύλου, ακόμα και από κορμό σε κορμό. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι, οι επιδράσεις του περιβάλλοντος μπορεί να είναι αθροιστικές. Μία τοξική αντίδραση μπορεί να οφείλεται σε ένα συνδυασμό αιτιολογικών παραγόντων, π.χ. στο ρετσίνι, το διαλυτικό και τη σκόνη του ξύλου, ταυτόχρονα. Ενώ, κάποιος μπορεί να μην αντιδρά σε κανένα από αυτά ξεχωριστά, ο συνδυασμός τους μπορεί να είναι επικίνδυνος. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο στις παθήσεις του πνεύμονα.
Ό, τι ακριβώς συμβαίνει με την τοξικότητα των ξύλων, το ίδιο συμβαίνει και με τη χρήση χημικών προϊόντων, όπως είναι οι κόλλες θαλάσσης, οι συνθετικές ρητίνες (πολυεστερικές ή εποξικές), τα χρώματα, τα βερνίκια, τα διάφορα διαλυτικά, η σκόνη από το τρίψιμο των υαλοϋφασμάτων κλπ. Και εδώ, υπάρχει κίνδυνος δερματοπαθειών. Ο επιδερμικός ερεθισμός με τέτοια υλικά είναι διαφορετικός από άτομο σε άτομο, αλλά κανένα τους δε θεωρείται τοξικό, με την έννοια της πρόκλησης συστηματικής δηλητηρίασης.
Πάντως, κανένα χημικό υλικό δεν πρέπει να εισαχθεί στον οργανισμό, είτε από το στόμα, είτε από άλλη οδό. Σε τέτοια περίπτωση, πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα και να κληθεί γιατρός.
Μέτρα προστασίας από τους ερεθισμούς του δέρματος ή για αποφυγή εισπνοής αναθυμιάσεων ή σκόνης πλαστικού υπάρχουν αρκετά (γάντια, μάσκες, κλπ.) και επιβάλλεται η χρήση τους. Αρκετοί όμως εργαζόμενοι, πιστεύοντας περισσότερο στο ʽδε βαριέσαιʼ, δεν τα χρησιμοποιούν. Αυτά, φυσικά, πέρα από την ύπαρξη καλού αερισμού που θα επιτρέπει την ανανέωση του αέρα, τόσο συχνά, έτσι ώστε να μη φθάσουν τα αωρούμενα χημικά σε συγκεντρώσεις ανεπιθήμητες στον εισπνεόμενο αέρα.
Ένα σημαντικό και συχνό πρόβλημα υγείας, που προκύπτει εξαιτίας της εργασίας, είναι ο πόνος στη μέση (οσφυαλγία). Οφείλεται στην άρση βαρών και στις επαναληπτικές κινήσεις σε δύσκολες στάσεις, όπως η κάμψη και η υπερέκταση.
Επίσης, ένας άλλος σημαντικός κίνδυνος, που διατρέχει ένας κατασκευαστής σκαφών, που χρησιμοποιεί ξυλεία, συνθετικές ρητίνες και υαλοϋφάσματα, είναι αναμφισβήτητα ο κίνδυνος της πυρκαγιάς. Τα υλικά αυτά είναι λίγο έως πάρα πολύ εύφλεκτα, μερικά δε από αυτά, όπως ο καταλύτης και ο επιταχυντής είναι και εκρηκτικά, κάτω από ορισμένες συνθήκες.
Βασική και διαρκής μέριμνα, όλων των επαγγελματιών και ερασιτεχνών κατασκευαστών, στο χώρο της εργασίας και στους χώρους αποθήκευσης της ξυλείας και των χημικών υλικών, πρέπει να είναι η αυστηρή τήρηση μερικών κανόνων, μεταξύ των οποίων οι σπουδαιότεροι είναι: Η Απαγόρευση του Καπνίσματος και κάθε Χρήσης Φωτιάς, η Ύπαρξη Επαρκών Πυροσβεστικών Μέσων και Γνώση της Χρήσης τους, η Έγκαιρη Αναγόμωση και Έλεγχος των Πυροσβεστήρων, η Ύπαρξη Συστήματος Επαρκούς Εξαερισμού και η Σωστή Αποθήκευση των Υλικών.
Όπως είναι γνωστό, οι χώροι εργασίας, τα υλικά και ο εξοπλισμός εργασίας, περικλείουν πολλούς κινδύνους για τους εργαζόμενους. Οι κίνδυνοι αυτοί πρέπει να εξουδετερώνονται και εφʼ όσον αυτό δεν είναι εφικτό να περιορίζονται στο ελάχιστο δυνατό. Πολλές φορές όμως, λόγω της φύσης ή του είδους της εργασίας ή για άλλους λόγους, οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε περιβάλλον που υπάρχουν ή μπορούν να δημιουργηθούν κίνδυνοι για την ασφάλεια και την υγεία τους.
Σʼ ένα χώρο εργασίας εργάζονται και εισέρχονται εργαζόμενοι ή διάφοροι άλλοι, όπως προμηθευτές, επισκέπτες κ.λ.π. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να ενημερώνονται οι εργαζόμενοι ή οποιοσδήποτε άλλος εισερχόμενος στους χώρους εργασίας, για τους κινδύνους και τις απαγορεύσεις που υπάρχουν, για τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν σε περίπτωση κινδύνου και για τις υποχρεώσεις που έχουν. Αυτό γίνεται με τη σήμανση (μόνιμη ή προσωρινή), που προβλέπεται από την Ελληνική Νομοθεσία.
Έτσι, στους χώρους εργασίας μιας μονάδας κατασκευής ή επισκευής ξύλινων ή πλαστικών σκαφών, επιβάλλεται η χρησιμοποίηση Απαγορευτικών Πινακίδων, Προειδοποιητικών Πινακίδων και Πινακίδων Υποχρέωσης,