Αρχική Δημοσίευση από
τοξότης
Γρηγόρης Καρταπάνης: ΝΑΥΑΓΙΑ ΠΛΟΙΩΝ ΤΗΣ ΑΚΤΟΠΛΟΙΑΣ
Το ναυάγιο του Α/Π Υδρα ΙΙ
Ευεξήγητη η λεπτομερής ενασχόληση του τύπου στα γεγονότα ναυαγίων ή άλλων διαφόρων ναυτικών ατυχημάτων που συνέβησαν σε πλοία της ακτοπλοΐας. Η έκθεση σε κίνδυνο μεγαλύτερου αριθμού ψυχών, αφού πρόκειται για σκάφη που μεταφέρουν επιβάτες,προσδίνει προτεραιότητα στις περιπτώσεις αυτές και βέβαια μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Επιπλέον όταν το οδυνηρό γεγονός συνοδεύεται και από ανθρώπινες απώλειες, ανάλογα με τις διαστάσεις της τραγωδίας,γίνεται πρωτοσέλιδο και απασχολεί περισσότερο την ειδησεογραφία.
Όπως θυμόμαστε, κάμποσες φορές έχουμε καταπιαστεί,στις κυριακάτικες αναδρομές μας, με
ναυάγια και άλλες περιπέτειες πλοίων της ακτοπλοΐας: Επτάνησος (Αργυρόνησο 15/8/05), Καλλιόπη (Αν. Πήλιο, 5/9/1928), Αμβρακία (Λιχαδονήσια, 25/10/1939 με 7 θύματα),όπως και άλλα ατυχήματα πέρα από τις παραπάνω ολικές απώλειες, με κριτήριο πάντοτε την εντοπιότητα των συμβάντων.
Η αναδίφηση στις τοπικές εφημερίδες όμως συνεχίζεται αδιάκοπα -όπως και τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια παλιότερων εποχών- με αποτέλεσμα τον εντοπισμό και άλλων αντίστοιχων περιστατικών, που ελκύουν το ενδιαφέρον μας, για νέες μνημονικές ναυαγιαιρέσεις, όπως η περίπτωση της πρόσκρουσης και βύθισης του α/π Υδρα ΙΙ στις βραχώδεις ακτές του ακρ. Σταυρός, τον Φεβρουάριο του 1928.
Το κακό δευτέρωσε
Η μικρή ναυτιλιακή εταιρία των Αδελφών Γεωργίου αντικατέστησε, λίγους μήνες μετά την απώλεια του, το α/π Υδρα με άλλο συνώνυμο (Υδρα ΙΙ), το οποίο φαίνεται πως άρχισε τα δρομολόγιά του στις αρχές Ιουνίου του 1927.
Εξυπηρετούσε την ίδια γραμμή με το προηγούμενο: Βόλος-Χαλκίδα-Πειραιάς-Μονεμβασιά-Βάτικα-Γύθειο με εβδομαδιαία αναχώρηση κάθε Τετάρτη (ή αργότερα Τρίτη). Στις ενημερωτικές καταχωρίσεις δρομολογίων του πρακτορείου Καρακαστανιά-Ριζόπουλου,στην εφ. Σημαία, αρχικά αναφέρεται απλά Υδρα και λίγους μήνες αργότερα ως Υδρα ΙΙ. Αλλά δυστυχώς και τούτο το νεοαγορασμένο σκαρί δεν έμελλε να μακροημερεύσει στα ακτοπλοϊκά δρώμενα, καθώς ναυάγησε προτού ακόμη συμπληρώσει 1 χρόνο στους πλόες του, ακολουθώντας την τύχη του προκατόχου του.
Στις 21/2/1928 αναχώρησε από το Βόλο για το καθιερωμένο δρομολόγιό του,μέσα σε κακές καιρικές συνθήκες που φαίνεται πως επιδεινώθηκαν περισσότερο μετά τον απόπλου. Στην προσπάθειά του, το Ύδρα ΙΙ να εξέλθει από τον Παγασητικό, προσέκρουσε στις βραχώδεις ακτές του ακρ. Σταυρός και βυθίστηκε στα απότομα νερά, ευτυχώς χωρίς να υπάρξουν ανθρώπινες απώλειες. Σε αυτό ίσως συντέλεσε και ο μικρός αριθμός -μόλις 7- των επιβατών και χωρίς γυναικόπαιδα, γεγονός που διευκόλυνε την ολική διάσωση σε αντίθεση με το φορτίο. Σε αυτό περιλαμβάνονταν διάφορα είδη εμπορίου και μεγάλος αριθμός… ζώντων ζώων.
Ας δούμε το σχετικό ρεπορτάζ:
«Το προχθεσινόν ναυάγιον του ατμόπλοιου Ύδρα 2.
Ενώ προχθές την 7ην νυκτερινήν ώραν απέπλευσεν του λιμένος μας κατευθυνόμενον εις Πειραιά το ατμόπλοιον Ύδρα 2 των εφοπλιστών Αδελφών Γεωργίου, παρά την θέσιν Σταυρός μεταξύ Πτελεού και Τρικκέρων, πρόσκρουσαν λόγω της φοβεράς χιονοθυέλλης επί των εκεί απόκρημνων βράχων, εβυθίσθη.
Τούτο επέβαινον 7 επιβάται και το πλήρωμα αυτού, αποτελούμενων εκ 15 ατόμων. Κατά τηλεγράφημα του προέδρου της Κοινότητος Αχίλλειου, οι επιβάται ως και το πλήρωμα εσώθησαν, τυχόντες υπό των εκεί κατοίκων, των πρώτων βοηθειών. Των επί του ατμόπλοιου εμπορευμάτων, κατά το ως άνω τηλεγράφημα, δεν κατορθώθη η διάσωσις, λόγω της παντελούς βυθίσεως του σκάφους και ελλείψεως σημείου επιφανείας της θαλάσσης δυναμένου να καθορίση το σημείον της βυθίσεως, δεδομένου ότι αι εκεί ακταί είναι αποτόμως κρημνώδεις και ως εκ τούτου το βάθος της θαλάσσης είναι αρκετόν να καλύψη το ύψος 2 και 3 ατμοπλοίων.
Κατόπιν της ανωτέρω βυθίσεως απέπλευσεν εντεύθεν το ατμόπλοιον Χελιδών προς παραλαβήν των ναυαγών. Το εν λόγω ατμόπλοιον, μόλις προ ολίγον μηνών ηγοράσθη παρά των εφοπλιστών Αδελφών Γεωργίου και ωνομάσθην Ύδρα 2 εις αντικατάστασιν του προ αρκετού χρόνου βυθισθέντος παρά την Ψυτάλλειαν, ατμοπλοίου της ιδίας εταιρίας, Υδρα 1». (Σημαία 23/2/1928).
Περιπέτειες ναυαγών
Το θετικό, στο οδυνηρό συμβάν, υπήρξε η διάσωση και των 22 επιβαινόντων αν και οι υλικές απώλειες -σκάφος και φορτίο- ήταν ολοκληρωτικές. Το προηγούμενο δημοσίευμα δίνει σε γενικές γραμμές την πληροφόρηση για το γεγονός, αλλά την επομένη, στην ίδια εφημερίδα, σε διεξοδικό σχετικό ρεπορτάζ, περιγράφεται με λεπτομερή και γλαφυρό τρόπο ολόκληρη η περιπέτεια του ναυαγίου και η κοπιώδης διάσωση των ναυαγών.
Τίτλος του: «Αι λεπτομέριαι του προχθεσινού ναυαγίου. Πώς συνέβη το ναυάγιον -νυξ αγωνίας και τρόμου- η αποβίβασις και διάσωσις των επιβατών και του πληρώματος- όλα τα ονόματα των επιβαινόντων». (Σημαία 24/2/1928).
Από τους επεξηγηματικούς υπότιτλους καταδείχνεται η διάθεση του συντάκτη της εποχής να προβάλει κάθε πτυχή του γεγονότος.
Αρχικά περιγράφει τον επώδυνο πλου μέσα σε σφοδρή κακοκαιρία, ως το σημείο της πρόσκρουσης :
«Προχθές την 71/2 νυκτερινήν ώραν απέπλευσεν του λιμένος μας, ως και χθές εγράψαμεν, το ατμόπλοιον Ύδρα ΙΙ των εφοπλιστών Αδελφών Γεωργίου. Μετά 21/2 ωρών ταξίδιον, εν μέσω ομίχλης και φοβεράς χιονοθυέλλης, πλέον πάντοτε ημιταχώς επλησίασεν εις θέσιν Σταυρός έναντι Τρικκέρων, ότε αντιληφθείς τον αναπόφευκτον κίνδυνον, ο α΄ πλοίαρχος του ατμοπλοίου κ. Δημ. Σάρδης εκ νήσου Κιμώλου, την 10ην παρά 10 νυκτερινήν διέταξεν αμέσως τον αΆ μηχανικόν κ. Γρηγ. Γεωργίου να στρέψη την μηχανήν όπισθεν προς αποφυγήν τούτου, αλλΆ εις μάτην απέβησαν αι απεγνωσμέναι προσπάθειαι του τελευταίου και το μοιραίον επήλθεν ακαριαίως, δεδομένου ότι το σκάφος προσκρούσαν επι των αποκρήμνων βράχων εσφηνώθη κατά τοιούτον τρόπον, ώστε άπαντα τα λειτουργούντα αυτού μηχανήματα κατέστησαν άχρηστα…».
Προφανώς όταν έγινε αντιληπτός ο κίνδυνος, επειδή ακολουθούνταν εσφαλμένη πορεία, ήταν πλέον αργά, γιατί δεν θα υπήρχαν διαθέσιμα βοηθήματα, όπως κάποιος ισχυρός προβολέας. Η πρόσκρουση προκάλεσε σοβαρά ρήγματα και άμεση εισροή υδάτων, ώστε κάθε προσπάθεια διάσωσης του πλοίου θεωρούνταν αδύνατη.
Πιο κάτω ο ρεπόρτερ εξαίρει τις ενέργειες του πλοιάρχου και του πληρώματος με περιγραφή της επιτυχούς διεκπεραίωσης στην ξηρά:
«Ο ηρωισμός του πλοιάρχου. Αφού πλέον εξέλιπεν πάσα ελπίς διασώσεως του σκάφους ο αΆ πλοίαρχος εν μεγάλη συγκινήσει ευρισκόμενος, αλλά και διατηρών πλήρη την ψυχραιμίαν του ήρχισεν εφοδιάζων τους 7 εν αυτώ ευρισκόμενους επιβάτας του με σωσίβια αφΆ ενός και αφΆ ετέρου δίδων συνεχείς διαταγάς εν τοις εν αυτώ άνδρας του πληρώματος δια την ταχείαν κατάβασιν των λέμβων προς πλήρη διάσωσιν των επιβατών. Και εν διαστήματι ολίγων δευτερολέπτων (!) οι επιβάται αποβιβάζοντο εις τους βράχους, αυτός δεν παρέμεινεν επι του σκάφους μέχρις ότου τούτο υπερκαλύφθη τελείως υπό των υδάτων…».
Δεν παραλείπει ο συντάκτης να δώσει και λεπτομέρειες από τις πρώτες αντιδράσεις, μόλις συνέβη η πρόσκρουση όταν έντρομοι οι επιβάτες εξήλθαν στο κατάστρωμα.
Υπερθεματίζει και πάλι τη στάση του πλοιάρχου που όπως είδαμε εγκατέλειψε τελευταίος, όπως επιβάλλεται, το βυθιζόμενο σκαρί:
«Η συγκίνησις των επιβατών και του πληρώματος. ¶μα ως οι επιβάται αντελήφθησαν τον κίνδυνον, ανήλθον αμέσως εκ των καμπινών των κατευθυνόμενοι αλοφρώνως και εν πλήρει απελπισία και ζητούντες βοήθειαν εις τον πλοίαρχον: «Καπετάνιε μας τι γινόμεθα; Θα σωθούμε, βοήθεια…!» Ο πλοίαρχος τους ενθάρρυνεν: « Όλοι πάρτε σωσίβια και επιβιβασθείτε εις τας λέμβους, μη φοβάσθε!» Και εντός ολίγων λεπτών οι επιβάται ομού μετά των ανδρών του πληρώματος απεβιβάζοντο εις την ξηράν, πλην του υποπλοιάρχου και του πρώτου μηχανικού, παραμεινάντων μετά του πλοιάρχου επι του σκάφους μέχρι της βυθίσεως…»
Και συνεχίζει το δημοσίευμα: «Η βύθισις του σκάφους. Από της 10ης παρά 10 νυκτερινής, ότε το σκάφος προσήραξαν οι επιβάται του πλοίου μετά των ανδρών του πληρώματος εθεώντο επί δύο ώρας το βυθιζόμενον σκάφος το οποίον καίτοι εκ της αποτόμου προσκρούσεως έπρεπε να βυθίσει εντός τουλάχιστον μισής ώρας, εν τούτοις εβυθίσθη μετά δίωρον, ήτοι την 12ην της νυκτός…».
Αν και οι 22 επιβαίνοντες διασώθηκαν άμεσα, μολαταύτα ο κίνδυνος δεν είχε περάσει, αφού έπρεπε να παραμείνουν τη νύχτα μισοπαγωμένοι στα αφιλόξενα βράχια και σε αντίξοες καιρικές συνθήκες. Με πρόχειρα μέτρα προφύλαξης, περίμεναν να ξημερώσει για να μεταβούν προς τον πλησιέστερο οικισμό, και να ζητήσουν βοήθεια.
Με γλαφυρό και παραστατικό τρόπο πληροφορούμαστε τα γεγονότα: «Η τρομερά νυξ. ¶μα απεβιβάσθησαν εις την ξηράν οι επιβάται και άπαντες οι άνδρες του πληρώματος, λόγω του ότι ούτοι ήσαν βρεγμένοι, διανυκτέρευσαν εντός αποκρήμνων χαραδρών καθΆόλην την διάρκειαν της νυκτός. Εκτός των ενδυμάτων τους ουδέν κατώρθωσαν να διασώσουν πλην ενός αντισκήνου, το οποίον στήσαντες εν είδει καλύβης, εστεγάσθησαν. Το κρύο, η παγωνιά, ο αέρας, τα χιόνια κλπ αυτής της νυκτός, ήταν απερίγραπτα. Μη δυνάμενοι να βαδίσουν παρέμειναν εκεί όρθιοι, υποφέροντες και τρίζοντες τους οδόντας των εκ του παγετού…».
Τελικά τα βάσανα των ναυαγών πήραν τέλος το πρωί, όταν μετά από επίπονη πεζοπορία μερικών ωρών έφθασαν στο Αχίλλειο.
Εκεί οι ντόπιοι τους φέρθηκαν με ανθρωπιά, παρέχοντάς τους κάθε δυνατή βοήθεια:
«Εις το Αχίλλειον, αφού πλέον εμαρτύρησαν καθ΄ όλην την νύκταν, την 6Ά12 πρωϊνήν της Τετάρτης οι ναυαγοί κατηυθήνθησαν εις το Αχίλλειον. Και μετά εξάωρον πορείαν εισήρχοντο εις το χωρίον όπου οι φιλόξενοι κάτοικοι αυτού, πρωτοστατούντων του κ. Προέδρου, και του δημοδιδάσκαλου παρέσχον πάσαν περιποίησιν. Κατά τας ομολογίας των ναυαγών, η περιποίησις και εν γένει αι παρασχεθείσαι εις αυτούς διευκολύνσεις, είναι ανώτεραι παντός ανθρωπισμού. Σημειωτέον ότε, μερίμνη του προέδρου και του δημοδιδάσκαλου του εν λόγω χωρίου οι ναυαγοί κατενεμήθησαν εις διαφόρους οικίας…».
Επίσης όπως σημειώνεται πιο κάτω, ειδοποιήθηκε για το συμβάν το Λιμεναρχείο Βόλου και απέστειλε, την ίδια μέρα, το ατμόπλοιο Χελιδών για να παραλάβει τους ναυαγούς. Όμως και αυτό δεν κατάφερε, αφού τους παρέλαβε, να επαναπλεύσει στο Βόλο λόγω της σφοδρής κακοκαιρίας και αναγκάστηκε να ποδίσει στη Μηλίνα και να ολοκληρώσει την επιστροφή του την επόμενη το πρωί.
Στη συνέχεια του δημοσιεύματος αναφέρονται αναλυτικά τα ονόματα των μελών του πληρώματος με την ειδικότητα και τον τόπο καταγωγής του καθενός (ανάμεσά τους και ο βολιώτης υπεύθυνος τροφοδοσίας Εμμ. Χατζημανώλης) όπως και εκείνα των εφτά επιβατών.
Το ρεπορτάζ ολοκληρώνεται με την πληροφόρηση για έναρξη των ανακρίσεων «προς εξακρίβωσιν των τυχόν υπευθύνων εκ του πληρώματος για πιθανάς σημειωθείσας παραλείψεις ή παραβάσεις», αλλά και με την παράθεση στοιχείων για το πλοίο και το απολεσθέν φορτίο («15 κιβώτια χαλβά, 36 δέματα κενά κοφίνια, 10 τόννοι πατάτες, 150 αμνοί, 16 κατσίκια, 15 δέματα νημάτων και 3 σάκκοι ταχυδρομικοί οίτινες διασωθέντες παρεδώθησαν εις το ενταύθα ταχυδρομείον»).
Αν και το γεγονός είναι ιδιαίτερα σοβαρό, στο επόμενο διάστημα δεν συναντούμε στον τύπο κάποια σχετική δημοσίευση για τις αιτίες ή άλλες λεπτομέρειες του συμβάντος. Οι εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες αποτέλεσαν τον προφανή λόγο του ναυαγίου, άσχετα αν αποδόθηκαν τυχόν ευθύνες και στον πλοίαρχο, που εξακολούθησε τον πλου. Η ανέλκυση του ατμόπλοιου ή ήταν αδύνατη, ή κρίθηκε ασύμφορη μιας και δεν μνημονεύεται καμιά προσπάθεια ναυαγιαίρεσης..
