Τα ναυάγια της Μήλου [The wrecks of Milos]
Λίγη ιστορία μέσα από το δημοσίευμα του :
http://www.theabyss.gr/archives/milosproject.htm
Το παρακάτω είναι αποσπασμα του δημοσιεύματος.
Η νήσος Μήλος, η οποία βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων, είναι πρωτίστως γνωστή, σε παγκόσμια κλίμακα, σαν ο χώρος ανακάλυψης του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου, το οποίο βρίσκεται σήμερα εκτεθειμένο σε περίοπτη θέση στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη του τουρισμού στην χώρα μας, το νησί αυτό έγινε επίσης γνωστό σαν τουριστικό θέρετρο το οποίο έλκει πολλούς παραθεριστές από όλο τον κόσμο, οι οποίοι το επισκέπτονται γιατί εκτιμούν την απλή και ήσυχη ζωή των κατοίκων του, τις πολλές και όμορφες παραλίες του με τα κρυστάλλινα και διαφανή νερά τους, καθώς και την παράξενη ηφαιστιογενή περιβαλλοντική ομορφιά του, μέσα και έξω απ΄ το νερό.
Ένα στοιχείο όμως της ιστορίας της Μήλου, που είναι ελάχιστα γνωστό ακόμα και σήμερα, αποτελεί το γεγονός ότι το νησί αυτό υπήρξε ο τόπος όπου έλαβαν χώρα αιματηρές μάχες και σκληρές πολεμικές δραστηριότητες κατά την διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, αφ΄ ενός κατά την διάρκεια της κατάληψης του από τις δυνάμεις του άξονα το 1941, αφ΄ ετέρου κατά την διάρκεια της ανακατάληψης του από τις δυνάμεις των συμμάχων το 1943.
Αποτελώντας ένα σημαντικό κομβικό σημείο ανάμεσα στο νησί της Κρήτης και το λιμάνι του Πειραιά - η Μήλος βρίσκεται στην μέση της απόστασης ανάμεσα στον Πειραιά και την Κρήτη, η οποία είναι 150 περίπου ναυτικά μίλια - το νησί αυτό λειτούργησε σαν ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στα στρατιωτικά σχέδια και των δυο αντιπάλων. Σύμφωνα με τον Γερμανό ιστορικό Peter Schenk (Der Kampf um die Aegaeis - Η μάχη για το Αιγαίο) η Μήλος αποτέλεσε καθοριστικό σημείο αναφοράς για τους Γερμανούς στρατηγούς οι οποίοι προγραμμάτισαν και σχεδίασαν την "Επιχείρηση Ερμής (Operation Merkur)", περισσότερο γνωστή σήμερα σαν "Μάχη της Κρήτης". Σύμφωνα με τους επιτελείς της επιχείρησης αυτής, πέρα από την προετοιμασία του στρατού για την επίθεση και κατάληψη του νησιού της Κρήτης, έπρεπε να παρθούν μέτρα και να δημιουργηθούν βάσεις οι οποίες θα έδιναν την δυνατότητα στον γερμανικό στρατό να στηρίξει την επίθεση του και να διεκπεραιώσει στο μέλλων επιχειρήσεις μεγαλύτερου βεληνεκούς. Για την εκπλήρωση των σκοπών αυτών η κατάληψη της Μήλου αποτέλεσε έναν στόχο υψηλής προτεραιότητας.
Οι πρώτες γερμανικές μονάδες έχουν αποβιβαστεί στον μόλο του Κλωναρίδη στον Αδάμαντα της Μήλου. 29 Απρίλη του 1941.
Δίπλα στο στοιχείο αυτό, ένα δεύτερο στοιχείο έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα των στρατιωτικών επιχειρήσεων που δένουν την Μήλο άμεσα και έμμεσα με την ιστορική έκβαση του πολέμου. Κατά την διάρκεια του Απρίλη 1941, αμέσως μετά την πτώση του μετώπου, ο νικημένος ελληνικός στρατός και οι εγκλωβισμένες βρετανικές στρατιωτικές μονάδες άρχισαν να εγκαταλείπουν την Στερεά Ελλάδα με κατεύθυνση την Κρήτη, έχοντας σκοπό να συνεχίσουν τον αγώνα τους εκεί. Στην προσπάθεια τους αυτή χρησιμοποιούσαν οποιοδήποτε πλωτό μέσο ήταν διαθέσιμο, για να ξεφύγουν από τον επιτιθέμενο γερμανικό στρατό, ο οποίος είχε συγκεντρώσει τα πυρά του στα μεγάλα λιμάνια της χώρας και στα έχοντα στρατηγική σημασία νησιά του ελληνικού αρχιπελάγους, χρησιμοποιώντας σαν κύριο όπλο στην επίθεση του αυτή την μέχρι τότε ανίκητη Luftwaffe.
Τα βομβαρδιστικά αεροσκάφη καθέτου εφορμήσεως τύπου Junkers 87, περισσότερο γνωστά σαν Στούκας, αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος στις επιθέσεις της Luftwaffe. Τα αεροσκάφη αυτά θεωρούνται υπεύθυνα για την βύθιση πολλών πλοίων κατά την διάρκεια της γερμανικής επίθεσης τον Απρίλη του 41. Στο κατάλογο των θυμάτων τους καταλογίζονται, σύμφωνα με τις καταθέσεις των πληρωμάτων, τα πλοία Μαρία Σταθάτου, Πόπη Σιγάλα, Σίφνος, Παγρατίων και Σόνια.
Την περίοδο αυτή, αν και οι σύμμαχοι έκαναν αισθητή την παρουσία τους στο Αιγαίο, ο ουρανός πάνω απ΄ αυτό ανήκε στην Luftwaffe η οποία χρησιμοποιώντας σαν αιχμή του δόρατος τα καθέτου εφορμήσεως βομβαρδιστικά Junkers 87 (Ju87), γνωστά στα Στούκας, και τα Junkers 88 (Ju88), κυριαρχούσε στους ελληνικούς ουρανούς. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι τον Απρίλη του 41 έβρεχε σφαίρες και βόμβες πάνω από την κεντρική Ελλάδα και το Αιγαίο πέλαγος. Είναι γνωστό το γεγονός ότι η ελληνική ναυτιλία έχασε τα 75% του δυναμικού της κατά την διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ένα μεγάλο μέρος από το δυναμικό αυτό χάθηκε κατά την διάρκεια των γερμανικών επιθέσεων τον Απρίλη του 1941.
Ένα από τα πλοία που μετέφεραν γερμανικές μονάδες και υλικό στην Μήλο ήταν και το πετρελαιοκίνητο Βυσαρίον. Το πλοίο εντάχθηκε στην Kuestenflotilla "Attika" και βυθίστηκε λίγα χρόνια αργότερα από συμμαχικό υποβρύχιο. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από τον Joseph Vidua κατά την διάρκεια αποβίβασης του γερμανικού στρατού στην Μήλο στις 29 Απρίλη του 41. Ο Joseph Vidua ήταν φωτογράφος προπαγάνδας του τρίτου Ράιχ ο οποίος κάλυπτε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στα Βαλκάνια.
Ο συνδυασμός των δυο αυτών στοιχείων, της υποχώρησης των ελληνικών και συμμαχικών στρατευμάτων προς την Κρήτη και οι συνεχείς αεροπορικές επιθέσεις των Γερμανών, σημάδεψε με το στίγμα του θανάτου και το νησί της Μήλου. Όπως ήδη ανέφερα, οι μονάδες των συμμάχων και οι Έλληνες στρατιώτες που ήθελαν να συνεχίσουν τον πόλεμο στην Κρήτη, εγκατέλειπαν την Στερεά Ελλάδα με όποιο πλωτό μέσο έβρισκαν. Μέσα στο χάος των βομβαρδισμών, καράβια φορτωμένα με στρατό και πολίτες εγκατέλειπαν το λιμάνι του Πειραιά με στόχο την Κρήτη και την ασφάλεια που εκείνη μέχρι τότε πρόσφερε. Τα πλοία που μετέφεραν όλον αυτόν τον κόσμο στην Σούδα της Κρήτης, ταξίδευαν συνήθως το βράδυ μέχρι τον Αδάμαντα της Μήλου, ο οποίος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου, έμεναν εκεί προστατευμένα από τα γερμανικά υποβρύχια κατά την διάρκεια της ημέρας, και συνέχιζαν το ταξίδι τους για την Κρήτη μόλις έπεφτε το σκοτάδι. Έτσι η Μήλος αποτελούσε τον ενδιάμεσο σταθμό όπου όλα αυτά τα πλοία έβρισκαν προσωρινά καταφύγιο από τα γερμανικά πυρά.
http://www.theabyss.gr/archives/imag...t/Pict0189.jpg
Γερμανοί αξιωματικοί στον Αδάμαντα μετά την κατάληψη της Μήλου. Στα δεξιά της φωτογραφίας, με την σκούρα στολή, βρίσκεται ο διοικητής Albert Oesterlin. Ο Oesterlin υπήρξε καπετάνιος του γερμανικού εμπορικού ναυτικού, ο οποίος κατά την διάρκεια του πολέμου οργάνωσε την Kuestenflottila "Attika". Έδρασε στο Αιγαίο, τιμήθηκε με τον Σιδηρούν Σταυρό και σκοτώθηκε στον Πειραιά το 1944.
Το γεγονός ότι εκεί όπου υπάρχουν πολλά θηράματα υπάρχουν και πολλοί κυνηγοί, δικαιολογεί ίσως τις συνεχείς αεροπορικές επιθέσεις των γερμανικών αεροπλάνων στην περιοχή αυτή. Κατά το διάστημα της γερμανικής επίθεσης, και για την ακρίβεια στις 21, 23, 24 και 26 Απριλίου του 1941 η γερμανική αεροπορία βύθισε στον κόλπο του Αδάμαντα της Μήλου με την σειρά που αναφέρονται, τα εμπορικά πλοία, Πόπη Σιγάλα, Σίφνος, Παγκρατίων, Σόνια, και Μαρία Σταθάτου. Μετά το πέρας των βομβαρδισμών και την κατάληψη των κύριων στρατηγικών στόχων του, ο γερμανικός στρατός ήταν πλέων έτοιμος να ξεκινήσει το επόμενο σκέλος των επιχειρήσεων μέρος του οποίου αποτελούσε και η κατάληψη της Μήλου. Έτσι ένας στολίσκος, ο αργότερα επονομαζόμενος Kuestenflotilla "Attika", με διοικητή τον Albert Oesterlin ξεκίνησε στις 28 Απρίλη του 41 για την Μήλο, την οποία και κατέλαβε αμαχητί την επόμενη ημέρα.
Το εμπορικό πλοίο ¶ρτεμις Πίττα, πρώην Herold, πρώην Maid of Athens, ολικής χωρητικότητας 1.433 κόρων και μήκους 73,5 μέτρων, βυθίστηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1943 στον κόλπο του Αδάμαντα στην Μήλο από την RAF. Σκοτώθηκαν 15 άτομα του πληρώματος και 14 Γερμανοί στρατιώτες.
Μετά την κατάληψη της η Μήλος αποτέλεσε ένα σημαντικό κόμβο μεταφοράς των γερμανικών στρατευμάτων από τον Πειραιά προς την Κρήτη και την Μέση Ανατολή, και καθώς το νησί βρισκόταν σε στρατηγική θέση στο επιχειρησιακό δίκτυο του γερμανικού στρατού, οργανώθηκε γρήγορα η άμυνα του. Στήθηκαν οι πυροβολαρχίες του Τράχηλα, της Αρετής και της Μπομπάρδας. Κατασκευάσθηκαν οι οχυρώσεις στον Αδάμαντα, στο Κάστρο και στο Τριοβάσαλο. Στον Τόπακα στήθηκε ένα ραντάρ υψηλής τεχνολογίας για την εποχή εκείνη και εγκαταστάθηκαν βάσεις ασύρματων επικοινωνιών. Εκτός από το μικρό αεροδρόμιο που κατασκευάστηκε στην Μήλο για την εξυπηρέτηση των αεροπλάνων που μετέφεραν στρατό στα μέτωπα της βόρειας Αφρικής, ο μεγάλος κόλπος του Αδάμαντα λειτούργησε σαν σταθμός προσγείωσης των γερμανικών υδροπλάνων τύπου Arado και Dornier καθ΄ όλη την διάρκεια του πολέμου. Για την αποφυγή επιθέσεων από συμμαχικά υποβρύχια ενάντια στα πλοία που έβρισκαν καταφύγιο στον κόλπο του Αδάμαντα, τοποθετήθηκε ένα ανθυποβρυχιακό δίχτυ το οποίο απλωνόταν από την Αρετή μέχρι την απέναντι πλευρά, τον Καλαμαρόκαβο, και έκλεινε ολόκληρο τον κόλπο.
Έτσι πέρασε ο καιρός με όλα τα κατοχικά σύνδρομα, πείνα, έλλειψη ειδών πρώτης ανάγκης, εκτελέσεις, ώσπου χρόνια αργότερα, όταν η πλάστιγγα του συσχετισμού δυνάμεων έγειρε εις βάρος του γερμανικού στρατού ο οποίος πολεμούσε σε πολλά μέτωπα, και ξεκίνησε η ανακατάληψη των περιοχών της νοτιοανατολικής Ευρώπης από τους Συμμάχους, η παρουσία της RAF στον ελληνικό ουρανό έγινε πλέον καθημερινότητα, αντιστρέφοντας τους ρόλους αυτήν την φορά.
.................................................. .................................................. ......................
.................................................. .................................................. ....................
