Παράθεση:
ΤΑ ΒΑΠΟΡΙΑ- Η ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΡΙΓΛΙΑ- ΚΩΝ/ΠΟΛΗ
Επιμέλεια : Στάθης Δημητρακός.
Τα ατμόπλοια αντικατέστησαν τα σκάφη που κινούνταν με πανιά (ιστία), τα ιστιοφόρα. Ατμόπλοια (α/π) ονομάζονταν τα πλοία που χρησιμοποιούσαν για τη προώθησή τους ατμομηχανή. Η εμφάνιση των ατμόπλοιων οδήγησε στο διαχωρισμό ναυπήγησης φορτηγών πλοίων και επιβατηγών πλοίων που αποτέλεσαν έκτοτε τους δύο βασικούς κλάδους στη ναυτιλία. Το ατμόπλοιο υπήρξε το νευραλγικό στοιχείο της ιμπεριαλιστικής ανάπτυξης του 19ου αιώνα. Η μετάβαση από τα πανιά στον ατμό ολοκληρώθηκε μετά το 1880. Ατμοπλοΐα σημαίνει η συγκοινωνία με ατμόπλοια.
■Η συγκοινωνία παλιά Τρίγλια - Κωνσταντινούπολη γινόταν ατμοπλοϊκώς, είχε τρεις φορές την εβδομάδα πλοίο και έπιανε Τρίγλια, Σιγή, Μουδανιά, Κίος, Αρμουτλί κλπ. Το ταξίδι διαρκούσε τέσσερις ώρας. Τα ταξίδια πάντοτε με πλοία ήσαν ευχάριστα διότι και οι αποστάσεις δεν ήταν μεγάλες και η Προποντίδα ήταν μικρή θάλασσα και δεν έκανε μεγάλες φουρτούνες…. Όταν πλησίαζε το βαπόρι άρχιζε να σφυρίζει…Εκτός από το ατμόπλοιο ο κόσμος ταξίδευε και με ιστιοφόρα. Επίσης ήτο και του Κασούρη το μοτόρι (καΐκι με μηχανή), βαμμένο κόκκινο….
Η Συγκοινωνία παλιά Τρίγλια- Κωνσταντινούπολη.
Σταύρος Δ.Μαργαρίτης, Ν.Τρίγλια Χαλκιδικής
(από χειρόγραφο μη δημοσιευμένο κείμενο)
■Το ατμόπλoιο «Άσσος» του εφοπλιστή Γιαννουλάτου εξυπηρετούσε τη γραμμή Κωνσταντινούπολης –Κίου-Μουδανιών- Τρίγλιας. Ανέθεσε την πρακτόρευση του α/π «Άσσος» στην Τρίγλια στον Φίλιππο Καβουνίδη. Το «Άσσος» αναγκάστηκε να διακόψει τα δρομολόγια του επειδή είχε ελληνική σημαία. Δεν επιτρεπόταν τότε πλοία με ελληνική σημαία, λόγω του πολέμου να ταξιδεύουν σε τούρκικα ύδατα. Το 1912 ο Τριγλιανός Φίλιππος Καβουνίδης αγόρασε το πρώτο του πλοίο, μια θαλαμηγό από την Αίγυπτο, την οποία μετασκεύασε σε επιβατηγό πλοίο. Το πλοίο αυτό το ονόμασε «Τρίγλεια» και το δρομολόγησε στη γραμμή του «Άσσος». Εκτελούσε δρομολόγια από το 1912 μέχρι το 1914 στη γραμμή Κωνσταντινούπολη- Τρίγλια- Μουδανιά- Κίος-Αρμουτλί, με τουρκική σημαία. Χάρη στο βαπόρι αυτό έστελνε κρυφά εθελοντές προς την Ελλάδα, την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων και είχε τη δυνατότητα να φυγαδεύει πολλούς νέους επίστρατους για να αποφύγουν την τούρκικη στρατιωτική θητεία (τάγματα εργασίας- αμελέ ταμπουρού). Το 1914 οι Νεότουρκοι αντιλήφθηκαν τη δράση του αυτή και τον καταδίκασαν ερήμην σε θάνατο. Κατόρθωσε όμως να διαφύγει στην Ελλάδα με την γυναίκα του και τα παιδιά του, με το νεοαγορασμένο φορτηγό- ατμόπλοιο «Γνωσιθέα».
Αγωνίστηκε να μεταφέρει το πλοίο «Τρίγλεια» στην Ελλάδα, γιατί οι Τούρκοι δεν το επέτρεπαν και με χίλια δυο τεχνάσματα το κατόρθωσε.
Το «Τρίγλεια» μετονομάσθηκε σε «Ελλήσποντο», άλλαξε σημαία, πήρε την ελληνική και δούλεψε στα ελληνικά ύδατα. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποκτά πολλά πλοία και τρικάταρτα ιστιοφόρα, μερικά από τα οποία τορπιλίστηκαν από τους Αυστρογερμανούς, γιατί εξυπηρετούσαν συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου. Με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πλοία του Φίλιππου Καβουνίδη «Ευστράτιος Καβουνίδης», «Βιθυνία», και «Ελλήσποντος» εξυπηρετούσαν την γραμμή Κων\πόλεως- Τρίγλιας - Μουδανίων- Κίου-Αρμουτλί.
Στο τέλος του Αύγουστου 1922, το μέτωπο στο Εσκί Σεχίρ καταρρέει και ο ελληνικός στρατός υποχωρεί. Ο Φίλιππος Καβουνίδης, μετά από μήνυμα που πήρε από την Δημογεροντία της Τρίγλιας, καταπιάστηκε αμέσως με τα πλοία του και άλλα στην προσπάθεια διάσωσης των συγχωριανών του Τριγλιανών και τα κατάφερε…Έσωσε τους Τριγλιανούς και τις πολύτιμες εικόνες «Παντοβασίλισσα» και «Αγία Επίσκεψη»…
■Πλοία που εκτελούσαν την συγκοινωνία, απ’ όσα θυμάμαι από την εποχή πριν από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ήταν : Το «ΝΙΛΟΥΦΕΡ», μεγάλο και πολυτελές βαπόρι με τουρκική σημαία. Το «ΧΕΛΙΔΟΝΙ», το «ΤΡΙΓΛΕΙΑ», το «ΠΙΓΑ». Αυτά με ελληνικά ονόματα, έφεραν τουρκική σημαία, άλλα ανήκαν σε Έλληνες εφοπλιστές. Συγκεκριμένα, το «ΤΡΙΓΛΕΙΑ» ανήκε στον Καβουνίδη...
Μετά τη λήξη του πολέμου, αρχίσανε να εκτελούν την συγκοινωνία και πλοία με συμμαχικές σημαίες. Και πρώτα απ’ όλα το «ΟΛΓΑ» με γαλλική σημαία και κάτι άλλα των οποίων τα ονόματα δεν θυμάμαι.
Μετά την ελληνική κατοχή, έπαυσε τελείως η συγκοινωνία με τούρκικα πλοία και τα αντικαταστήσανε ελληνικά, με ελληνική σημαία, όπως το «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ», το «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ», το «ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ» και άλλα.
Από το βιβλίο «Κίος 1912-1922 Αναμνήσεις ενός Μικρασιάτη» του Βασίλη Κουλίγκα.
Πηγές:
1. Σταύρος Δ.Μαργαρίτης (1912-1995), Ν.Τρίγλια Χαλκιδικής
Η Συγκοινωνία παλιά Τρίγλια- Κωνσταντινούπολη
(από χειρόγραφο μη δημοσιευμένο κείμενο)
2. «Βρύλλειον Τρίγλεια», Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου, Αθήναι 1934.
3.Θανάσης Πιστικίδης, «Τρίγλια Βιθυνίας», Ραφήνα Οκτώβρης 1983.
4. «Τρίγλια του Κιανού Κόλπου Προποντίδας»,Απόστολου Ηρ. Τσίτερ, Θεσσαλονίκη 1979.
5.«Κίος 1912-1922 Αναμνήσεις ενός Μικρασιάτη», Βασίλη Κουλίγκα, Εκδόσεις «Δωδώνη», Αθήνα-Γιάννινα 1988.
6.Εγκυκλοπαίδεια «Υδρία».
7. « Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής», ΑΠΘ, ΙΝΣ (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη), Θεσσαλονίκη 1998.
