Το μέλλον των παραδοσιακών ξύλινων σκαφών

[Asterias]

Γειά χαρά και καλή χρονιά.

Είναι καιρός τώρα όπου σε διάφορες συζητήσεις αναφέρουμε προβληματισμούς για το ποιο τελικά θα είναι το μέλλον των παραδοσιακών ξύλινων σκαφών. Είναι ιστορικό γεγονός, πως τα ξύλινα παραδοσιακά σκαριά,για αρκετές δεκαετίες αποτέλεσαν για τους Έλληνες ένα σημείο αναφοράς, στην ανάπτυξη αρκετών επαγγελμάτων και τεχνών, ενώ προώθησαν σε μεγάλο βαθμό τον Ελληνικό Πολιτισμό.

Ποιο θα είναι τελικά το μέλλον αυτών των σκαριών?
Έχουμε μπεί σε μια εποχή, όπου χρηματοδοτείτε η διάλυσή τους, όπου οι πιθανές προσπάθειες ανακατασκευής ιστορικών σκαριών απαιτούν πολύ χρόνο και κυρίως αρκετά χρήματα και ογκώδη γραφειοκρατία.

Προσωπικά, μέσα από συζητήσεις σε διάφορα λιμανάκια με ψαράδες και ιδιοκτήτες παραδοσιακών ξύλινων σκαριών, μέσα από επιστημονικά τεκμηριωμένα βιβλία, από άλλες πηγές αλλά και από προσωπική κρίση, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως αυτά τα σκαριά είναι μαγικά.
Και ο λόγος που το πιστεύω αυτό είναι πως, αποδεδειγμένα πλέον, τα σκαριά αυτά δεν αποτελούν απλά ένα βιομηχανοποιημένο προϊόν, ίδιο για όλες τις θάλασσες του κόσμου, έχουν στο πετσί τους (στο σχεδιασμό και στη ναυπήγησή τους) εμπειρίες και βιώματα ναυτικών μέσα από τις Ελληνικές Θάλασσες, κάθε σκαρί είναι σχεδισμένο και ναυπηγημένο για τις ανάγκες και τις συνθήκες της κάθε Θάλασσας. ¶λλα σκαριά συναντάμε στο Ιόνιο, άλλα στο Αιγαίο και αν το δούμε και πιο αναλυτικά, άλλα στις Κυκλάδες και άλλα στα Δωδεκάνησα. Πως θα αντικασταθεί αυτή η μαγεία της εμπειρίας και της παράδοσης δεκαετιών από κάποια σκαριά που θα έρθουν στο Αιγαίο και μπορεί να τα έχει σχεδιάσει ο οποιοσδήποτε Ναυπηγός ανά το κόσμο?

Και έστω πως σιγά-σιγά, δεν χρεισημοποιούνται αυτά τα σκάφη, θα φροντίσει κάποιος να διασωθεί αυτό το τεράστιο και ανεκτίμητο κομμάτι της Ελληνικής Ιστορίας ή θα μείνει σε φωτογραφίες και πίνακες?΄

Περιμένω και τις δικές σας απόψεις για ένα όμορφο διάλογο με πιθανές προτάσεις για το μέλλον των Παραδοσιακών Ξύλινων Σκαριών.

[dkampouroglou]

Αχ βρε Asteria με τις στατιστικές...
Οι περισσότεροι πιστεύουν πως μετά από 100 χρόνια τα ξύλινα σκάφη (όσα θα έχουν μείνει) θα αναπαύονται γαλήνια και γυαλιστερά μέσα σ'ενα όμορφο μουσείο ναυτικής παράδοσης. Ακριβώς όπως οι αργαλειοί πλεξίματος βρίσκονται τώρα σε λαογραφικά μουσεία ανά την επικράτεια.
Με το πέρασμα των χρόνων, από σήμερα μέχρι το ορόσημο των 100 που θέτεις, όλα τα ξύλινα σκάφη λογικά θα εξαφανιστούν. ¶λλα θα γύρουν στους ελληνικούς βυθούς και θα γίνουν τα ίδια ζωντανοί οργανισμοί από τα θαλάσσια φυτά και ψάρια μέχρι να διαλυθούν από το νερό και το χρόνο (βλ. υποβρύχια ντοκιμαντέρ). ¶λλα θα σαπίσουν στις ακτές, δίνοντας ζωή και τροφή στα πιο χρήσιμα πλάσματα του πλανήτη. ¶λλα θα κοπούν κομμάτια, χαρίζοντας ζεστασιά σε κάποιο σπίτι, έμπνευση και καμβά σε κάποιον καλλιτέχνη, μεροκάμματο σε κάποιον αλλο από τα σίδερα και τα μπρούτζα. Και μερικά (τα πιο τυχερα) θα αναπαύονται γαλήνια και γυαλιστερά μέσα σ'ένα όμορφο μουσείο ναυτικής παράδοσης.
Ταυτόχρονα με την παρακμή και εξάλειψη των ξύλινων σκαφών, τα υπόλοιπα σκάφη (κυρίως τα πολυεστερικά δηλαδή) θα ακμάσουν !
Θα σκίζουν τις θάλασσες, θα πηγαίνουν για ψάρεμα, θα κάνουν βόλτες.
Θα περάσει και για αυτά ο χρόνος, θα τελειώσει η ωφέλιμη ζωή τους αλλά θα φτιάχνονται κι άλλα, καινούρια (κανείς δεν θέλει ιστιοπλοικό 25ετίας !!!). Και τα παλιά ?
Λοιπόν, τα περήφανα πλαστικά που θα γύρουν στους βυθούς, η μακροχρόνια επαφή με το θαλάσσιο περιβάλλον
των ρητινών και των συστατικών τους μπορεί
να οδηγήσει σε βιοδιάσπαση με παραγωγή τοξικών παρά-προϊόντων. Δηλαδή πιθανή μετάλλαξη για κάθε θαλάσσιο οργανισμό.
Αυτά που θα αφεθούν να σαπίσουν στις ακτές και τα λιμάνια πολύ απλά δεν θα σαπίσουν ποτέ. Θα παραμένουν για πάντα εστίες τοξικής μόλυνσης για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Αυτά που θα κοπούν κομμάτια σίγουρα δεν θέλουμε να ζεστάνουν τίποτα προς Θεού !
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που εγκυμονούν τα ενισχυμένα με ίνες πλαστικά είναι η εκδήλωση πυρκαγιάς και εκρήξεων, αφού ορισμένες ρητίνες καθώς και συστατικά αυτών είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα και εκρηκτικά .

Επιπλέον υπάρχει η πιθανότητα μόλυνσης του περιβάλλοντος από τους αναδυόμενους τοξικούς καπνούς και δηλητηρίαση από την απελευθέρωση πτητικών ενώσεων.
Για να ξέρουμε κιόλας, τα συστατικά ενός μέσου πολυεστερικού σκάφους είναι :

Οξείδιο του βορίου
Οξείδιο του μαγνησίου
Οξείδιο του ασβεστίου
Οξείδιο του ψευδαργύρου
Οξείδιο του τιτανίου
Ζιρκόνιο και ενώσεις του
Οξείδιο του σιδήρου
Αιθυλενογλυκόλη
Μηλεϊνικός ανυδρίτης
Φθαλικός ανυδρίτης
Μεθακρυλικό οξύ
Κοβάλτιο και ενώσεις του
Υδροκινόνη
Παραβενζοκινόνη
Επιχλωρυδρίνη
Διγλυσιδιλαιθέρας
Φαινόλη
Φορμαλδεΰδη ......(Ευαγγελάτο βλέπετε..)
Αμμωνία
Στυρένιο

Ένας ηλικιωμένος Εγγλέζος είχε έρθει με το σκάφος του στη Χαλκίδα το καλοκαίρι. Κάναμε πολλές συζητήσεις αλλά μου έκανε τρομερή εντύπωση κάτι που μου είπε. Αναρωτήθηκε το ΠΟΥ θα πάνε όλα αυτά τα πολυεστερικά σκάφη μετά το τέλος της ζωής τους και ποιος θα επωμιστεί το κόστος για την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση τους στο σίγουρα αυστηρό μέλλον.

Αυτό με ταρακούνησε.

Οι συνέπειες αλλά και οι προοπτικές προς την κατεύθυνση αυτή είναι αμέτρητες.

Και μία προοπτική είναι η αναβίωση των ξύλινων σκαφών σαν δοκιμασμένη και ανταγωνιστική εναλλακτική των πολυεστερικών σκαφών. Τελικά ίσως και να μην υπάρχουν μόνο στα μουσεία μετά από 100 χρόνια.:wink:

[Espresso Venezia]

Με τον τρόπο που διατυπώνεται το ερώτημα (Ποιο θα είναι το μέλλον των Παραδοσιακών Ξύλινων Σκαφών), δεν έχω άλλη επιλογή από το να απαντήσω, ''Κανένα''.
Μία καλύτερη επιλογή θα ήταν ίσως το ''μεγάλο αξιοπρεπές Μουσείο''. Αλλά εδώ φτάσαμε εν έτει 2007 για να έχουμε ένα μεγάλο και αξιοπρεπές μουσείο της Ακρόπολης (!!!), για τα παραδοσιακά σκάφη θα κάνουμε όνειρα ??? Άντε το πολύ-πολύ να τα βλέπουμε σε τίποτα πίνακες ή φωτογραφίες σε κανένα Ναυτικό Μουσείο, ξέρετε τώρα, αυτά τα ...μεγάλα και ...αξιοπρεπή που έχουμε και στα οποία κινδυνεύεις ανά πάσα στιγμή να σου έρθει κανένας σοβάς στο κεφάλι. (Ά ρε Ελλάδα της ...Ναυτοσύνης !!!)

Προσωπικά πιστεύω ότι τα ξύλινα σκάφη θα συνεχίσουν και στο μέλλον να υπάρχουν. Αλλά (αναπόφευκτα) θα γίνουν πιο γρήγορα, πιο ...ντιζαινάτα, γεμάτα με τεχνολογικά επιτεύγματα και δορυφορικής πλοήγησης καλούδια, με όλο και πιο συνθετικές ύλες στα πάσης φύσεως μέρη τους, ακόμα-ακόμα και με ξύλινα μέρη ''μαιμούδες'', (ξέρετε τώρα, σαν τα ''ξύλινα'' έπιπλα που διαφημίζουν κάποιες εταιρείες, και που αν τα ξύσεις λίγο θα δεις ότι το ''ξύλο'' είναι απλά κάποιο πεπιεσμένο υλικό).

Με όλες αυτές τις (δυσοίωνες (?), πλην όμως ρεαλιστικές πιστεύω) αναπόφευκτες καινοτομίες, πολύ δύσκολα θα μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει τα ξύλινα σκάφη του μέλλοντος ''παραδοσιακά''. Εκτός πια και η παράμετρος για να αποκαλέσεις ένα ξύλινο σκάφος ''παραδοσιακό'', είναι μόνο η εξωτερική του εμφάνιση. Προσωπικά για μένα πάντως ''παραδοσιακό'' και ''GPS'' είναι δύο όροι που δεν συμβαδίζουν. Για να χρησιμοποιήσω και ένα παράδειγμα που ανέφερε ο φίλος dkampouroglou, αργαλειός με αυτοματοποιημένη μηχανική λειτουργία μέσω υπολογιστή και με προεγκατεστημένο ...Play Station, πολύ απλά δεν είναι αργαλειός. Είναι ίσως κάτι χρήσιμο, κάτι ξεκούραστο, αλλά σίγουρα όχι αργαλειός. :wink:

dkampouroglou
Άλλα θα γύρουν στους ελληνικούς βυθούς και θα γίνουν τα ίδια ζωντανοί οργανισμοί από τα θαλάσσια φυτά και ψάρια μέχρι να διαλυθούν από το νερό και το χρόνο

Δυστυχώς φίλε μου dkampouroglou, φοβάμαι πως είναι τελείως ουτοπικό να περιμένουμε κάποιος που αγοράζει ένα σκάφος να προβληματιστεί ποιό είδους σκάφος είναι πιο ...φιλικό στο περιβάλλον, αν και όταν κάποια στιγμή ...βουλιάξει.
Επίσης για να προλάβω κάποια (δικαιολογημένη) αντίδραση σου στον όρο ''συνθετικό ξύλο'' που ανέφερα πιο πάνω, να πω ότι μέ κανένα τρόπο δεν υποννοώ ότι υπάρχουν καραβομαραγκοί και παραδοσιακά ναυπηγεία που χρησιμοποιούν τέτοια υλικά και κοροιδεύουν τον κόσμο, απλά και μόνο ότι το συνθετικό ''ξύλο'' είναι μια δυστυχώς αναπόφευκτη πραγματικότητα και προοπτική.

Προς αποφυγήν πάσας παρεξηγήσεως ή παρερμηνείας, να θυμήσω ότι είμαι φανατικός φίλος των παραδοσιακών ξύλινων σκαριών, αλλά το θέμα σε αυτό το thread είναι το πως βλέπουμε το μέλλον τους, και όχι πως θα θέλαμε εμείς να είναι αυτό.

[dkampouroglou]

...φίλε μου dkampouroglou, φοβάμαι πως είναι τελείως ουτοπικό να περιμένουμε κάποιος που αγοράζει ένα σκάφος να προβληματιστεί ποιό είδους σκάφος είναι πιο ...φιλικό στο περιβάλλον, αν και όταν κάποια στιγμή ...βουλιάξει.......( ).... το συνθετικό ''ξύλο'' είναι μια δυστυχώς αναπόφευκτη πραγματικότητα και προοπτική.

Espresso Venezia ίσως στο μέλλον να πραγματοποιηθεί αυτό που προβλέπεις. Αν παρακολουθείς όμως τις διεργασίες που πραγματοποιούνται στην Ευρωπαική Ενωση για την περιβαλλοντική διαχείριση των απορριμμάτων, εφαρμόζεται σταδιακά η φιλοσοφία του '' ο ρυπαίνων πληρώνει''. Σου θυμίζω πως μεγάλο μέρος του κόστους απόσυρσης και ανακύκλωσης αυτοκινήτων το επωμίζονται πλέον οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες διεθνώς. Και οι τιμές των αυτοκινήτων μελλοντικά θα ανέβουν, προσαρμοζόμενες στο επιπλέον κόστος αυτό.
Επίσης την διαχείριση των ηλεκτρονικών αποβλήτων,( ηλεκτρονικοί υπολογιστες, συσκευές κτλ,) -που είναι πολύ επικίνδυνα, ήδη την αναλαμβάνουν οι μεγάλες εταιρίες υπολογιστών, ανακυκλώνοντας ότι μπορούν.Ποια μεγάλη εταιρία πολυεστερικών σκαφών όμως θα αναλάβει την διαχειριση των αποσυρθέντων πλαστικών σκαφών ? Αυτό το επιπλέον κόστος θα το επωμιστεί ο αγοραστής του καινούριου σκάφους σίγουρα και όχι το κράτος.
Αν το περιβαλλοντικό κόστος ενός πολυεστερικού σκάφους ενσωματωθεί στην αρχική τιμή του, ή στην μετέπειτα φορολόγισή του, σίγουρα πολλοί θα προβληματιστούν στην τσέπη τους.
Οσο για το συνθετικό ξύλο που αναφέρεις. Σαφώς γνωρίζεις πως το συνθετικό ξύλο (μοριοσανίδες) αποτελείται από πριονίδι και κόλλα με μικρή αντοχή σε διατμητικές τάσεις και κάμψη.
Δέν ξέρω άν το υλικό αυτό θα αναπτυχθεί τόσο ώστε να αποκτήσει την απαιτούμενη αντοχή για ευρείες ναυπηγικές εφαρμογές.
Θεωρώ πως η ξυλεία, καθότι οικολογικό υλικό, θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται.

[Asterias]

dialymeno.jpg Το μέλλον? Ελπίζω πως όχι!!!

[Hellenarc]

σάρωση0002.jpg

Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου
ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ένα καράβι της Ιθάκης
Του Γιάννη στ Βλασσόπουλου

[ellinas05]

Καλησπερα σε όλους!Θα ηθελα απλα να αναφερω πως οποιος καλα γνωριζει από θαλασσα και θέλει να ταξιδευει με αυτη θα πρεπει να του εχουν πει πως τα ποιο αξιοπλοα και καλοταξιδα σκαφη ειναι μονο τα ξυλινα για πολλους και φυσικά ναυπηγικους λόγους!!Τωρα αν ξαφνικά θελουμε όλοι μας να ταξιδευουμε με ταχυτητες πυραυλων αυτο ειναι αλλο θέμα!

[ellinas05]

Επειδη το ψάρι βρομαει απ'το κεφαλη θα αναφερω πως αν τα παλια καρναγια πρωην ναυπηγια ξύλινων σκαφών σημερα αυτο που κανουν ειναι να παρκαρουν για το χειμώνα πλαστικες βαρκες΄και φουσκώτα σκαφη,και ετσι ξεχνανε ή δεν θελουνε να μαθουνε την τεχνη των πατεράδων τους και των παππουδων τους,τοτε εχουνε δικαιο να απευθυνονται στα ναυπηγια της σαμπρελας και του πολυεστέρα!!!!!

[Hellenarc]

ΓΙΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΣΟΥ

[Asterias]

Γεια χαρά φίλε elinas05, καλως ήλθες στη παρέα μας.

Δεν έχω παρά να συμφωνήσω με την άποψη σου, αν και τις περισσότερες ώρες πλεύσης τις έχω κάνει με πολυεστερικά σκάφη, είναι σαφές και αναγνωρίσιμο πως η τεχνολογία των ξύλινων σκαφών και δη των παραδοσιακών έχουν στο πετσί τους τη θαλασσινή εμπειρία και όχι θεωρητικές εργαστηριακές μελέτες. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια κουβέντα σε ενα λιμανάκι στη Σκοπέλο με κάποιο καπετάνιο ενός τρεχαντηριού, ο οποίος με πολύ θάρρος και εκφραστικότητα μας μετέφερε τις εμπειρίες του με το σκάφος του σε χοντρούς καιρούς και μου έμεινε η ιστορία που έλεγε, πως αυτό το σκάφος αποκτούσε ιδιότητες μικρού υποβρυχίου όταν το σκέπαζε η θάλασσα.