Παραδοσιακή ιστιοφορία (Traditional sailing)

[Hellenarc]

Φίλε gkavvad
Καλώς ήρθες στην παρέα μας
Την περασμένη βδομάδα έσπασα μερικά απο τα μετακάρπια κόκαλα στη δεξιά παλάμη.
Τελικα σήμερα ξαναγαφώ.


Στις περισσότερες αρματωσιές που συναντάμε σε βάρκες, βλέπουμε περισσότερα από ένα πανί και πάντα το κύριο πανί να συνδυάζετε με φλόκο η και φλόκους ενώ σε καράβια πάντα έχουμε συνδυασμό πανιών από το κύριο πανί και τους φλόκους. Τα πανιά όπως στο λατίνι αν είναι σωστά κομμένα και ραμμένα και το σκάφος είναι αρματωμένο με όλον τον απαιτούμενο εξαρτισμό για τα όρτσα τότε το πανί δεν ακουμπά πάνω στο κατάρτι όταν είναι από σοφράνο.
Το ίδιο ισχύει και για την σακολέβα η την ψάθα.
Σε πλεύσεις όρτσα είναι τότε που θέλουμε στεγνό πανί, δηλαδή ρηχό με καλά υπολογισμένο το βαρέμι να έχει τέλεια αεροτομή.
Για πλεύσεις πιο λασκάδα από την εγγύτατη, όταν το πανί ακουμπά πλέων στο κατάρτι ο φλόκος συνεχίζει να υπερκαλύπτει το πλωριό μέρος του πανιού από το κατάρτι και πλώρα όταν είναι από σοφράνο με αποτέλεσμα να έχουμε διαστένωμα ή“Venduri” οπότε το μπροστά μικρο μέρος του πανιού δεν μας προσφέρει ώθηση από μόνο του, μαζί με τον φλόκο τα πράγματα είναι διαφορετικά και έχουμε περισσότερη ώθηση και καλύτερο ζύγισμα οπότε περισσότερη ταχύτητα λιγότερο ξέπεσμα καλύτερα όρτσα
Σε πολλές περιοχές όπως στη Λέσβο έχουν τα Περαματάκια που είχαν πανί σακολέβα, Τις αντένες και το πανί τα φέρνανε πάντα από σταβέντο πλευρά και την αντένα την αγαντάρανε πάνω στην κουπαστή.
Μπορείς να δεις τα πανιά των Optimist τα οποία ορτσάρουν το ίδιο και από τις δυο πλευρές αυτά τα σκαφάκια εκπαιδευτικά για μικρούς πρωτόμπαρκους αυριανούς πρωταθλητές που έχουν μόνο ένα πανί και μοιάζει με αυτό της σακολέβας.
Οι λόγοι που ανάγκαζε τους ναυτικούς αυτούς να πρέπει να ταλαιπωρηθούν τόσο πολύ για να πάρουν βόλτα είναι πολύ και εύκολο να τους κατανοήσουμε όταν οι άνθρωποι αυτοί ήταν πάμφτωχοι με ελάχιστες τεχνικές γνώσεις εργαλεία και υλικά.
Ήταν όμως θαρραλέοι θαλασσινοί με πίστη και θέληση.

[Hellenarc]

Ύπάρχει ένα πέραμα με Σακολέβα και πινά (Αντένες τρίγκο γάπια και παπαφίγκο) στην Νιό 16 μέτρων και πάει, θέλει όμως, μπράτσα γερά!!!

[Hellenarc]

Γεια σας λεγομαι Στεφανης και με ενδιαφερουν πολυ τα παραδοσιακα σκαρια και οι ιστιοφοριες τους. Βλεποντας τα λατινια στις προσκοπικες βαρκες και τα λατινια οπως τα περιγραφει ο Κοτσοβιλης μου φενεται οτι απλωνονται σε υψος. Αντιθετα η πενα που νομιζω οτι ανηκει στα μαρκονια δειχνει να απλονεται περισσοτερο σε πλατος απο το λατινι. Ξερει κανενας κατι για τις πενες γιατι θελω να αλλαξω την ιστιοφορια της βαρκας μου απο μπουμα σε πενα. Αν υπαρχει θεση καφετζη στο τσουρμο ενδιαφερομαι. Αλλα και να μην υπαρχει παλι ενδιαφερομαι

¨Αν έχεις κάνει αποτύποση Ν.Γ. τότε κάτι μπορώ να κάνω.
Οι γενικές διαστάσεις δεν φτάνουν!

Να μην το κάνεις πένα.
και καφετζή στα ρέλια θέλουμε και ζαχαροπλάστη και έναν Νικολιό στο βαρούλκο αλλά να είναι αυτός που θα έχει φάει το αυγό!!!

[Hellenarc]

Μπούμα : Το πανί αυτό είναι αναρτημένο στο πρυμιό κατάρτι της μεντζάνας με τρόπο ανάλογο των τετράγωνων πανιών μόνο που το σχήμα του είναι τραπέζιο. Τα διάφορα μέρη της μπούμας έχουν ίδιες ονομασίες με αυτές των τετράγωνων πανιών. Λογικά εδώ έχουμε το πάνω μέρος του πανιού το οποίο είναι δεμένο με το πίκι . Η πίσω πάνω γωνία της μπούμας είναι η τσούντα. Η πάνω πλωριά πλευρά είναι ο λαιμός ή της τσατάλας η πλευρά του πανιού που είναι παράλληλη με το κατάρτι λέγεται καταρτάς , η κάτω γωνία πλώρα είναι ο μπάνιος , από το μπάνιο προς τα πρύμα έχουμε την ποδιά , στην κάτω πρυμιά γωνία είναι η μπούνια , και από τη μπούμα στην τσούντα του πικιού έχουμε τον αετό. Ο τρόπος αρματώματος της μπούμας είναι αρκετά απλός μια και μοιάζει με τα πανιά μοντέρνου εξαρτισμού.
Το πίκιείναι σταθερά ισαρισμένο με το σταθερό μαντίκι του πικιού. Για την πάνω κάτω κίνηση της ράντας της μπούμας χρησιμοποιούμε το μαντίκι της ράντας ή την μπαλατζίνα ώστε το φούσκωμα του πανιού να ρυθμίζεται ανάλογα με την πλεύση. Με αυτό το σχοινί όταν η μπούμα είναι στα μπρούλια της δηλ. μαζεμένη τότε τη ράντα την χαμηλώνουμε με τη χρήση της μπαλατζίνας η οποία είναι δεμένη στην άκρη της ράντας και την ασφαλίζουμε πάνω στη σέλα του κρεβατιού της ράντας και φερμάρεται με το παλάγκο της σκότας .Τα μαντάρια της τσούντας και της μπούνιας είναι κάτι σαν τις σκότες στα τετράγωνα πανιά.
Καργιέλι : όπως οι σκοτίνες στα τετράγωνα πανιά είναι αυτά για να τραβούν αντίθετα των μανταριών τραβώντας τα μαντάρια απλώνουμε το πανί ενώ τραβώντας το καργιέλι μαζεύουμε το πανί σαν κουρτίνα.
Μπρούλια: Είναι και αυτά σχοινιά όπως τα μέντζα και μ' αυτά ελέγχεται το σώμα του πανιού κατά το μάζεμα . Λόγω του ότι το πανί χρησιμοποιείται και στις δύο πλεύσεις είναι αρματωμένα και στις δύο πλευρές του πανιού.
Σκότα ή το ποδάρι της ράντας της μπούμας: Είναι ζευγάρι παλάγκων από τριπλούς μακαράδες που καλούν από τη ράντα στα παραπέτα πίσω από τον άξονα του τιμονιού και με αυτές φέρνουμε την μπούμα στην επιθυμητή γωνία σε σχέση με την πλεύση και τον αέρα.
Κόντρες ή κόντρα μαντίκι: Είναι παλάγκα από τριπλού μακαράδες και χρησιμεύει για να ακινητοποιεί τη ράντα . Επειδή η σκότα καλεί πρύμα δεν μπορεί να ελέγξει την ταλάντωση της μπούμας σε περιπτώσεις διατοιχισμών (μπότζι) σε χαμηλή ένταση αέρα ή την βίαιη μετακίνησή της με άξονα πάντα το κατάρτι σε περίπτωση μπροτσαρίσματος . Σε περίπτωση ανεξέλεγκτου σοπραρίσματος το βάρος του εξαρτισμού της ράντας αρχίζει να μετακινείται με μεγάλη ταχύτητα προς την άλλη πλευρά δημιουργώντας τεράστια ροπή δυνάμεων που δημιουργούν τα περίπου 500 κιλά βάρος του εξαρτισμού της. Φαντασθείτε τι ζημιά μπορεί να κάνει αυτή η ανεξέλεγκτη μετακίνηση . Μπορεί εύκολα να σκίσει το πανί να σπάσει τη ράντα και ακόμα να σπάσει και το κατάρτι. Το κόντρα μας εξασφαλίζει την περίπτωση λάθος χειρισμού. Η μπούμα έχει μία κόντρα και γι αυτό την μετακινούμε στην σταβέντο πλευρά κάθε φορά που κάνουμε βόλτα .
Απλές: χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του πικιού από το να μετακινείται ανεξέλεγκτα από πάντα σε πάντα , όταν το πανί της μπούμας δεν έχει ισαριστεί . Όταν το πανί είναι ισαρισμένο ελέγχει μέρος των ρυθμίσεων κατά την πλεύση στα όρτσα.


ΜΠΟΥΜΑ.JPG



Φλίσι: Όπως και η μπούμα το πανί αυτό δεν μοιάζει με άλλο όμως τα σχοινιά έχουν τις ίδιες λειτουργίες και ονομασίες και χρησιμοποιούνται με την ίδια λογική των φλόκων.
Μαντάρι: Είναι δεμένο στην τσούντα πάνω άκρη του καταρτά του φλισιού και με αυτό ισάρουμε το πανί.
Σκότα: Είναι δεμένη στην μπούνια στην πρύμα κάτω άκρη του αετού και μ' αυτό φερμάροντάς το φέρνουμε το πανί στην επιθυμητή θέση.
Καργιέλι : Όπως και στα άλλα πανιά φερμάροντάς το, στιγκάρουμε το πανί αντίθετα με αυτή τη χρήση της σκότας.
Μούρα η πόδάρι του μπάνιου: Είναι δεμένη στη κάτω άκρη του καταρτά και μ' αυτό φερμάρουμε ή λασκάρουμε τον καταρτά ή την ποδιά του πανιού.

ΦΛΙΣΙ.JPG

[Hellenarc]

εξαιρετικές πληροφορίες αγαπητέ Hellenarc.
Κατ'αρχήν συγχαρητήρια για την ΧΑΡΑ, πολύ ωράια βάρκα. τι τύπος είναι; μου φαίνεται παπαδιά αλλά δεν είμαι σίγουρος. Ειναι η πρώτη φορά που βλέπω ζωντανά λατίνι (έστω και σε φωτό)
Λεγομαι Γιώργος έχω εμπειρία σύγχρονης ιστιοπλοιίας αλλά έχω λόξα με τα παραδοσιακά σκαριά, χωρίς όμως αντίστοιχη εμπειρία σε αυτά. Ενοείται ότι θέλω να συμπεριληφθώ στο τσούρμο.
θέλω να κάνω 1 συγκεκριμένη ερωτηση (από τις χιλιάδες που έχω στο μυαλό μου) σχετικά με τις παραδοσιακές ιστιοφορίες.
Τοσο το λατίνι, όσο και η σακολέβα αλλά και οι ψάθες λογικά λειτουργούν σωστά μόνο στην μία πλευρά πλέυσης και φαντάζομαι χειρότερα στην άλλη. Δηλαδή ανάλογα με την θέση της αντένας το πανί φουσκώνει μόνο όταν πχ είσαι αριστερίνεμος ενώ όταν γίνεις δεξίνεμος μετά από αναστροφή (τακ) το πανί θα έχει πίσω του το κατάρτι και κατά συνέπεια δεν θα λειτουργεί με τον ιδιο τρόπο. Απο ότι καταλαβαίνω αυτό δεν απότελεί μεγάλο πρόβλημα σε δίστηλα σκάφη όπου οι αντένες μπορούν να τοποθετούνται εναλλάξ και όχι από την ίδια πλευρά των καταρτιών. Σε μονοκάταρτα όμως τι γίνεται; Κάπου είχα διαβάσει ότι παλαιότερα σε κάθε αναστροφή περνούσαν τις αντένες από την άλλη πλευρά του καταρτιού (τουλάχιστον στις ψάθες) αλλά μου φανηκε αδιανόητο. Εσύ με το λατίνι τι κάνεις; Και επίσης πόσο εύκολα μουδάρει;
Συγνώμη για τον καταιγισμό ερωτήσεων αλλά δεν είχα ξανά την ευκαιρία να ρωτήσω κάποιον με εμπειρία σε παραδοσιακές ιστιοφορίες.
Εννοείται πως όπου κάνω λάθος με διορθώνεις χωρίς περίπτωση παρεξήγησης.

Κρατάς την βάρκα με ένα κουπί απο σταβέντο τραβέρσο ανάπλωρα.
Μαινάρης την αντένα δένεις τα τσαμαντάλια, βογάροντας συνέχεια το ενα κουπί ισάρεις την αντενα με το πανί μουδαρισμένο και την σκότα λίγο λάσκα αλλά δεμένη, μια - δυό σία το κουπί από σταβένο, σταβεντο και η λαγουδερα, πέρνεις σκότα και δρόμο. Αν δένεις γρήγορα σε δυό λεπτά είσαι στην πορεία σου.

[stefos]

Η αποτυπωση Ν.Γ. μου φαινεται δυσκολη και δεν εχω ξανακανει. Αποτυπωση της ισαλου κανει? Τι ιστιοφορια προτεινεις? Το λατινι μου φαινεται δυσκολο στο μουδαρισμα και νομιζω οτι εχει μικροτερη επιφανεια.Το λατινι για τις διαστασεις της βαρκας μου χρειαζεται απλες? Η μπουμα χρειαζεται φλιτσι και θα πρεπει να εχω μονιμα πολυ ψηλο αλμπουρο. Μπορεις να μου πεις τι μειονακτηματα εχει η πενα? Ηellenarc και χωρις αυγο θα τρεχω. Περαστικα για το χερισου

[στελιος]

Φιλε Hellenarc, περαστικα και σιδερενιος!!!Ευχομαι γρηγορη αναρωση.Η απουσια σου ειναι παντα αισθητη.Πολλους χαιρετισμους.

[gkavvad]

Αγαπητέ hellenarc ευχομαι γρήγορη ανάρρωση.
Αν κατάλαβα καλά σε κάποιες περιπτώσεις (περαματάκια με σακολέβες) όντως περνούσαν την αντένα πάντα σταβέντο. Προφανώς αυτό θα συνέβαινε γιατί η σακολέβα τους πρέπει να ήταν πιο "σακουλιαστό" πανί από τα άλλα αντίστοιχα και στην λασκάδα με την αντένα σοφράνο θα υπήρχε πρόβλημα.
Αν είναι έτσι φίλε μου τότε πράγματι αυτοί οι άνθρωποι ήταν θαλασσινοί και είχαν ψυχή όχι αστεία.
Αλλά και εσύ όταν μουδάρεις κρατάς την βάρκα ανάπλωρα (με το σταβέντο κουπί) και συγχρόνως δένεις τσαμαντάλια!!!!
Ισως ενώ μου φαίνονται βουνό όλα αυτά στην πράξη να μην είναι, τι να πω. όταν κάνεις αναστοφή (τακ) βοηθάς με το κουπί στο μάτι του ανέμου ή γυρίζει κανονικά η βάρκά;
Είναι πολύ χρήσιμες οι καταχωρίσεις σου σχετικά με την ιστιοφορία του μπάρκου γιατί βρίσκω ορολογία που δεν ήξερα και επίσεις καταλαβάινω λίγο από την λειτουργία των τετράγωνων πανιών.

[Arthur]

Μιλώντας για θαλασσινούς....(περαστικά σου Νικόλα) να προσθέσω δυο φωτο από το βιβλίο "Ελ. Παρ.Ναυπηγική"
Λατίνι "όρτσα" και Σακκολέφη με την αντένα "σταβέντο".

[gkavvad]

Arthur καλησπέρα. Νομίζω πως το λατίνι αυτό δεν πάει όρτσα, μάλλον για πρύμα το βλέπω. Το αναφέρει ως όρτσα πλέυση το βιβλίο απο το οποίο αντέγραψες την φωτο;