Τα πλοία της εξορίας (ships of exile)

[Roi Baudoin]

Ένα θέμα για τα πλοία που μετέφεραν τους ανθρώπους στους τόπους της εξορίας.
Εξορισμένοι ή εκτοπισμένοι για λόγους πολιτικούς ή ποινικούς.
Στις πιο πολλές περιπτώσεις, βέβαια, πρόκειται για πολιτικούς εξόριστους.

Κορσική, Αη Στράτης, Σκύρος, Ανάφη, Φολέγανδρος, Ίος, Αμοργός, Σίκινος, Γαύδος, Σίκινος, Σαμοθράκη, Θάσος, Χίος, Λήμνος, Τρίκερι, Αλόννησος, Κύθηρα, Λέρος, Γυάρος (Γιούρα), Μακρόνησος ......

Μακρύς κατάλογος νησιών
Μακρύς μακρύς κατάλογος εκτοπισμένων .....

Ας ξεκινήσουμε με το εξαιρετικό αφιέρωμα της "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ" στο ένθετο "ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ" (Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2003).
Την επιμέλεια του αφιερώματος είχε ο Κωστής Λιόντης.

Η πρώτη εικόνα είναι από το εξώφυλλο της 15ης Ιουλίου 1917 του γαλλικού εικονογραφημένου περιοδικού "LE MIROIR", όπου δημοσιεύεται φωτογραφία από την αναχώρηση των αντιβενιζελικών που εκτοπίσθηκαν στην Κορσική.
Στην λεζάντα γράφει ότι οι "ανεπιθύμητοι" αποδεδειγμένοι γερμανόφιλοι Έλληνες κλήθηκαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα και στάλθηκαν να αλλάξουν αέρα.
"Νάτοι, λοιπόν, πάνω στο πλοίο της αναχώρησης:
1. Γούναρης
2. Υιός Μερκούρης
3. Κ. Μερκούρη
4. Καρατζάς
5. Ο στρατηγός Μεταξάς

Επί του πλοίου "ΤΕΝΕΔΟΣ":
Τένεδος.jpg

Τα παιχνίδια της μοίρας είναι πολλά και περίεργα.
Οι εκτοπισμένοι του χθες είναι, σε πολλές περιπτώσεις, αυτοί που θα εκτοπίσουν άλλους ανθρώπους με τη σειρά τους λίγα χρόνια αργότερα.

Ελευθέριος Βενιζέλος (μην ξεχνάμε το περίφημο "Ιδιώνυμο"), Ιωάννης Μεταξάς, ο στρατηγός Παπάγος, η χούντα των Απριλιανών έστειλαν πολύ κόσμο στα νησιά.

Ας κάνουμε ένα μεγάλο βήμα και ας πάμε στις 25 Ιουλίου 1974.
"Το φέρρυ μποτ "Σκίρων" δένει στην αποβάθρα του Πόρτο Ράφτη. Στην προκυμαία κοσμοπλημμύρα. Σε ένα πανό η φράση "Και δόξα τω Λαώ". Η καταπακτή ανοίγει. Σαράντα τέσσερις πολιτικοί κρατούμενοι, εξόριστοι στη Γυάρο, ελεύθεροι αποβιβάζονται. Θρίαμβος. Ο κύκλος των εκτοπίσεων στον ταραχώδη 20 αιώνα κλείνει πλέον οριστικά (φωτογραφία: Κ. Μεγαλοοικονόμου)."


Το "Σκίρων" στο Πόρτο Ράφτη.

Πρόκειται για αδελφό πλοίο του "Σύρος" ("Ζέφυρος", "Μύκονος", "¶γιος Διονύσιος Ι").
Έχω την εντύπωση ότι στα δεξιά της φωτογραφίας πρέπει να διακρίνεται και το "Σύρος" (ως "Ζέφυρος"), γνωστό μας για πολλά χρόνια στη Ραφήνα και στη Ζάκυνθο.

Σκίρων.jpg

Αφιερωμένο εξαιρετικά στον ellinis, τον paroskayak, τον Nicholas Peppas, τον Έσπερο, τον Α. Μώλο, τον Leo, τον Νίκο, τον Παναγιώτη, τον Appia 1978, τον Avenger, τον Rocinante και τον starce.

[Rocinante]

Εκπληκτικο υλικο Αντωνη απο μια μελανη περιοδο. Σε ευχαριστουμε.

[Haddock]

Είχα εντοπίσει εδώ και αρκετό καιρό κάποιες φωτογραφίες για το θέμα από το φωτογραφικό αρχείο του περιοδικού Life. Με ρότα τον ¶η Στράτη, λοιπόν, πολιτικοί κρατούμενοι αποβιβάζονται από το πλοίο στα μέσα του περασμένου αιώνα στο ακριτικό νησί.

(Για μεγέθυνση: View full size)

[Ellinis]

Αντώνη, συγχαρητήρια και από εμένα για το ξεχωριστό θέμα που αναδεικνύεις.
Τα καράβια που μετέφεραν τους πολιτικούς κρατούμενους ήταν τα αντικείμενα που μισήθηκαν από αυτούς που μετέφεραν στους τόπους της εξορίας. Υπήρξαν όμως και αντικείμενα πόθου για αυτούς που περίμεναν να δουν το καράβι να ξεπροβάλει φέρνοντας πίσω τους αγαπημένους τους, ελεύθερους πια.

Το ΤΕΝΕΔΟΣ ήταν ένα μικρό πολεμικό, βοηθητικό του στόλου.
Το ΣΚΙΡΩΝ ήταν ένα οχηματαγωγό που προηγούμενα ταξίδευε στα νησιά της Μάγχης. Ήρθε στην Ελλάδα γύρω στα 1970 και έφυγε σύντομα για την Αραβία όπου ναυάγησε λίγα χρόνια αργότερα.

[Appia_1978]

Αντώνη, συγχαρητήρια για την ανάδειξη μιας μελανής και από πολλούς, ειδικά νεότερους, ξεχασμένης περιόδου της ιστορίας μας ...!

[Κώστας ¶γας]

Πάντως, με το ΣΚΙΡΩΝ, που μετέφερε τους τελευταίους ποολιτικούς εξόριστους από τη ΓΥΑΡΟ στο ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ τον Ιούλη του 1974, θα έλεγε κανείς ότι .... οι "πληγές" έκλεισαν οριστικά και δια παντός .....

Για το ΣΚΙΡΩΝ έχω γράψει κάποιους στίχους !!! Επιτρέψατέ μου να τους αφιερώσω στους εξόριστους, που ήρθαν από τη Γυάρο με αυτό το καράβι, αλλά και .... σε όσους δούλεψαν σε αυτό το καράβι και σε όσους οδηγούς φορτηγών ταξίδεψαν κάποτε με αυτό ......

ΤΟ ΣΚΙΡΩΝ ΣΤΟ ΛΙΜΕΝΑ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ

Καράβι θαλασσόδαρτο που κουβαλάει φορτηγά
μάς έφερε το μήνυμα για ελπίδα και χαρά.
Τη μπουκαπόρτα του ανοίγει σε λιμάνι Αττικό
την άγκυρά του ρίχνει και ξορκίζει το κακό.
Ξεχύνονται οι εξόριστοι στων συγγενών τις αγκαλιές
γαρύφαλα στο στόμα κόκκινα σαν τις ματιές.
Ανθρώπου έργα είν' η εξορία και η φυλακή
μα θείο έργο η ελευθερία η ακριβή.

Κι ο κυρ Διονύσης στα βράχια πιο κει
με μια παλιά κιθάρα
αποτυπώνει αυτή τη στιγμή
με δυο ακόρντα βραχνά.

Και με αμόλευτη γνήσια φωνή
σαν του Αγίου κάρα
ύμνο σκαρώνει τη μια στη φωτιά
την άλλη για τη ζωή.

Απ' τη μεριά της εξορίας* θαλασσόδαρτο σκαρί
μάς έφερε το μήνυμα πως σβήσαν οι καημοί.
Κι η γη της Αττικής ανοίγει μια μεγάλη αγκαλιά
για κείνους που τη νιότη τους περάσαν στα κελλιά.
Κι αυτοί που από τον τρόμο έχουν φαγωμένα σωθικά
θα βρουν ξανά χαρά στα πράγματα τα πιο απλά.
Και θα διαβάσουνε ξανά κάτω απ' το φως της χαραυγής
σελίδες ευτυχίας στο βιβλίο της ζωής.

Και μία κάμερα λίγο πιο κει
ενός τεχνίτη άξιου
φροντίζει τούτ' η μεγάλη στιγμή
ποτέ της να μη χαθεί.

Τι κι αν το "Σκίρων" ξεψύχησε πια
σε αγκαλιά καρνάγιου
μένει στο τώρα, στο πριν, στο μετά
αθάνατο σαν ψυχή.


[Η φράση "Απ' τη μεριά της εξορίας" είναι δανεισμένη από το τραγούδι του Σαββόπουλου "Οι δεκαπέντε", που περιέχεται στο δίσκο του "Δέκα χρόνια κομμάτια"]

[Ellinis]

Ας κάνουμε ένα μεγάλο βήμα και ας πάμε στις 25 Ιουλίου 1974.
"Το φέρρυ μποτ "Σκίρων" δένει στην αποβάθρα του Πόρτο Ράφτη. Στην προκυμαία κοσμοπλημμύρα. Σε ένα πανό η φράση "Και δόξα τω Λαώ". Η καταπακτή ανοίγει. Σαράντα τέσσερις πολιτικοί κρατούμενοι, εξόριστοι στη Γυάρο, ελεύθεροι αποβιβάζονται. Θρίαμβος. Ο κύκλος των εκτοπίσεων στον ταραχώδη 20 αιώνα κλείνει πλέον οριστικά (φωτογραφία: Κ. Μεγαλοοικονόμου)."

Το "Σκίρων" στο Πόρτο Ράφτη.

Πρόκειται για αδελφό πλοίο του "Σύρος" ("Ζέφυρος", "Μύκονος", "¶γιος Διονύσιος Ι").
Έχω την εντύπωση ότι στα δεξιά της φωτογραφίας πρέπει να διακρίνεται και το "Σύρος" (ως "Ζέφυρος"), γνωστό μας για πολλά χρόνια στη Ραφήνα και στη Ζάκυνθο.

Σκίρων.jpg

Στο τέλος του επεισόδιου "Γυάρος, το Νταχάου της Μεσογείου" από τη σειρά "Μηχανή του χρόνου", βλέπουμε πλάνα από το ντοκιμαντέρ του Νίκου Καβουκίδη «Μαρτυρίες», από την άφιξη των πολιτικών κρατουμένων της Γυάρου, στο Πόρτο Ράφτη. Απο εκεί και τα παρακάτω καρέ:
skiron4.jpgskiron1.jpg skiron2.jpg

Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλο το επεισόδιο εδώ.

Και μια φωτογραφία από το Πόρτο Ράφτη, από τη συλλογή Π.Πουλίδη.
skiron.jpg
πηγή

To ΣΚΙΡΩΝ ταξίδευε από το Πόρτο Ράφτη προς Σύρο Πάρο Νάξο και στις 30/10/73 είχε μια προσάραξη στο Ασπρονήσι της Σύρου όπως μας πληροφορεί το παρακάτω άρθρο της εφημερίδας Θάρρος που ανέσυρε ο φίλος kost στη βιβλιοθήκη της Ερμούπολης.
Image21.jpg

Το πλοίο είχε ναυπηγηθεί το 1959 στην Αγγλία ως ELK για πλόες στα νησιά της Μάγχης και αγοράστηκε το 1972 από τη Valmas Shipping ως ΝΙΚΟΛΑΣ για να μετονομαστεί σε ΣΚΙΡΩΝ τον επόμενο χρόνο. Στο τέλος του 1974 πουλήθηκε ως NASIM και βυθίστηκε στις 12/2/76 βορεια της νήσου Gianutri, 40 μίλια ΒΔ της Σιβιταβέκια σε ένα ταξίδι από την Ιταλία προς την Αλεξάνδρεια μεταφέροντας οχήματα.

[xyma60]

1970s_Greece_53.jpgΤο Skiron